دومین اجلاس کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج، روز شنبه مؤرخ اول سپتمبر 2018، تحت ریاست محترم فقیرمحمد ودان دایر گردید. درین جلسۀ که با استفاده از امکانات انترنتی تدویر یافته بود، اعضای «کمیتۀ مشترک تفاهم» از حوزه های مختلف جغرافیایی جهان شرکت داشتند.

بعد از اعلام تکمیل نصاب جلسه، رسمت جلسه اعلام و برای پیشبرد کار آن آجندای ذیل پیشنهاد گردید:

1 ـ گزارش مختصر مسوول کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج پیرامون اجراآت این کمیته طی مدت زمان 12 ـ 31 اگست 2018.

2 ـ بحث پیرامون طرح مسوده های «استقامت های کاری کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج» و «ساختارها و میکانیزم ادغام نهادهای شامل پروسۀ تفاهم در تشکیلات واحد حزب وطن در خارج» و تصویب آنان.

3 ـ بحث پیرامون تعداد و ترکیب «کمسیون ادغام تشکیلاتی» و تصویب آن.

4 ـ بحث پیرامون انکشافاتِ وضعیت سیاسی ـ نظامی افغانستان و عوامل دخیل داخلی، منطقوی و جهانی درین انکشافات و چگونگی مواضع ما در قبال آن.

به تعقیب قرائت مواد چهارگانۀ آجندای جلسه، اعضای «کمیتۀ مشترک تفاهم» به بحث پرامون آن دعوت گردید که در نهایت آجندای پیشنهاد شده به اتفاق آرأ مورد تصویب قرار گرفته و کار جلسه مطابق آن ادامه یافت.

با توجه به مادۀ اول آجندأ، مسوول «کمیتۀ مشترک تفاهم»، گزارش کار کمیته را طی مدت زمانی میان نخستین و دومین اجلاس «کمیته مشترک تفاهم»، ارایه نمود که در مقدمۀ آن؛ چنین آمده است:

«رفقای عزیز!

در پروسۀ پیوست مجدد (وحدت سیاسی ـ تشکیلاتی) ساختارها و همرزمان نامتشکلِ متعهد و معتقد به راه و آرمانهای حزب وطن و رهبر شهید آن دوکتور نجیب الله، اشتراک دیدگاه های اساسی اندیشه یی (مبتنی بر اندیشۀ سیاسی مصالحۀ ملی) و همسانی اهداف عمدۀ سیاسی آنان در عرصه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی (بر بنیاد اعتقاد و تعهد به حزب وطن) در مرحلۀ کنونی رشد اجتماعی ـ اقتصادی و وضعیت کنونی کشور، بنیاد وحدت سیاسی را تامین و بدین ملحوظ اکنون وحدت تشکیلاتی و آغاز پروسۀ ادغام ساختارهای متعدد و همرزمانِ تا اکنون نا متشکل، در شوراهای واحد حزب وطن، وظیفۀ بزرگ و پرافتخار تاریخی است که قبل از همه انجام آن را وضعیت فاجعه بار کنونی مادر وطن عزیز ما و تداوم جنگ نیابتی کنونی، بخاطری در برابر ما بمثابه وظیفۀ مبرم قرار داده است که مردم افغانستان جهت بیرون رفت از فاجعۀ جاری، به حزب ما (حزب وطن) و رهروان راه و آرمانهای صلح جویانۀ شهید دوکتور نجیب الله، چشم امید دوخته اند.

بنابرین وحدت تشکیلاتی و ادغام همگانی ما «همفکران» در ساختارهای واحد حزب وطن، نه خواست ذهنی و سلیقوی ما؛ بلکه دارای پایه های عینی یی است که از ضرورت های وضعیت کنونی جامعه ناشی گردیده است.

با درک از چنین ضرورت و احساس مسوولیت تاریخی در قبال آن بود که شما رفقای عزیز، به تأسی از مصوبۀ 18 جوزای 1397 کمیتۀ سراسری تفاهم اعضای حزب وطن، طی اجلاس مؤرخ 11 اگست 2018 خویش، آگاهانه و برحق اصل ادغام ساختارهای متعدد خویش در خارج کشور را در شوراهای واحد حزب وطن تائید و با آغاز پروسۀ تحقق آن، طی سه هفتۀ گذشته با شور و شوق و همبستگی بی نظیری توأم با تحمل و گذشت، عمل نموده و مینمائید».

مسوول «کمیتۀ مشترک تفاهم» طی گزارش خویش، در ارتباط به مسودۀ اسنادی که جهت بحث و تصویب به جلسۀ کنونی ارایه گردیده، خاطرنشان ساخت که:

«طی همین مدت مسوده های دو سند اساسی؛ هریک: «استقامت های کاری کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج» و «ساختارها و میکانیزم ادغام نهادهای شامل پروسۀ تفاهم در تشکیلات واحد حزب وطن در خارج»، تهیه و ضمن یک یادداشتی به تاریخ 16 اگست به هریک از اعضای «کمیتۀ مشترک تفاهم در خارج» ارسال گردید تا با ارایۀ نظریات خویش «جهت تغییر، تصحیح، تکمیل و یا تنقیص»، در غنا و کارایی هرچه بیشتر این اسناد سهیم گردند. خوشحالم که این اسناد نه صرف در محدودۀ اعضای کمیتۀ مشترک تفاهم در خارج، بلکه در سطح رهبری ساختارهای شامل پروسۀ تفاهم نیز با علاقمندی، دقت و مسوولانه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در زمینه از طرح بدیل گرفته؛ تا ارایۀ نظریات متعدد، جهت تصحیح و تکمیل مسوده های متذکره، ارایه گردید. ارایه این نظریات و بحث پیرامون آنان، زمینه های خوب درک متقابل را میان مسوول کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن، هریک از اعضای کمیتۀ تفاهم و کادر رهبری ساختارهای شامل پروسۀ تفاهم فراهم ساخت و سرانجام و در نتیجه، اکثریت از اعضای کمیتۀ تفاهم و رهبری ساختارهای شامل پروسه، باتبارز احساس عمیق مسوولیت در قبال آغاز این وظیفه تاریخی، مسودۀ اسناد متذکره را آماده نمودند تا جهت بحث و تصویب، شامل آجندأ جلسۀ کنونی گردند.

اینجانب از سهمگیری رفقای عزیز در بحث های متذکره و در سایر موارد ضروری، که چه بسا با تبارز بلوغ سیاسی، تحمل پذیری، گذشت های اصولی، اعتماد و حسن نیت رفیقانه صورت می گرفت، با رضایت تمام یاد نموده و به این مناسبت از هریک از شما رفقای گرامی سپاسگزارم».

در گزارش به مشکلات نیز اشاره گردیده که معمولاً در آغاز هر اقدام بزرگ، بطور طبیعی امکان تبارز یافته و میتوانند و باید بتواند، راه های حل معقول و منطقی خویش را طی پروسۀ تفاهم رفیقانه دریابند. به این ارتباط خاطرنشان گردید که:

«جریان کار و تبادل نظر میان مسوول کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج، با رهبری ساختارهای شامل پروسۀ تفاهم، نشان داد که باوجو خوشبینی های منطقی موجود، هنوز هم ضرورت های عینی مرتبط به وحدت تشکیلات میان ساختارها و افراد «همفکر» که همه خود را «اعضای حزب وطن» میخوانیم، درک نمی گردد و برین بنیاد توسط برخی از کادرهای حزبی، خواسته هایی مطرح و روی برآورده شدن آنان تأکید بعمل می آید. ما امیدوار هستیم که بتوانیم با همین تعداد از رفقا نیز با حسن نیت رفیقانه راه های معقول حل مسایل مورد اختلاف را جستجو نمائیم. تاکید مینمایم که نباید خواستهای مقطع یی و گذرا، مانع تحقق هدف اصلی و شریفانۀ ما گردد که همان وحدت تشکیلاتی حزب وطن است.»

همچنان در گزارش، از رفقا بصیرکامل، همایون توخی، محسن جمشید و محبوب احمدزاده نسبت اینکه کار مؤثر و مسلکی را جهت آماده نمودن محل تدویر جلسۀ امروز انجام داده و اکثری از این رفقا قبل از تدویر این جلسۀ، اتاق آماده شده را  دو مرتبه بطور امتحانی و هر مرتبه برای یکساعت باز و از رفقا دعوت نمودند تا آمادگی های لازم قبلی را تمرین نمایند.»

در ختم ارایه گزارش، بحث پیرامون آن آغاز و در نهایت، گزارش ارایه شده به اتفاق آرأ مورد تائید قرار گرفته و به تعقیب آن کار روی ماده دوم آجندأ آغاز و مسوول «کمیتۀ مشترک تفاهم»، باوجود ارسال قبلی مسودۀ اسناد مورد بحث به اعضای «کمیته»، متن دو سند متذکره را قرائت نمود.

 به تعقیب آن، بحث گسترده و وسیع پیرامون آن آغاز گردید که در آن رفقا: اسدالله پیام، بصیر کامل، نبی کوشا، جمشید پایمرد، احمد الله اندړ،انجنیر حبیب گل پکتیاوال، داکتر آقامحمد زرمتی، اخترمحمد راسخ، غلام ربانی وطنیار، عزیز احمد مهیا و داکتر ضمیر الدین میهنپور شرکت نموده و ضمن آن افزون بر آنکه نظریاتی را جهت تصحیح و تکمیل اسناد مورد بحث ارایه نمودند، پیشنهاداتی را در مورد انتظام بهتر کار عملی ادغام تشکیلاتی و حتی احساسات و عواطف شان را در رابطه به تصویب این اسناد، توأم با تبارز شادی (مثلاً: از خوشی در لباس خود نمی گنجم) و حتی با ریختن اشک، بخاطری ابراز داشتند؛ که اینک اسناد مورد بحث و تصویب آن به ارمان بزرگِ تامین وحدت تشکیلاتی میان همه اعضای حزب محبوب شان (حزب وطن) مقیم خارج کشور، راه را هموار می سازد و این آرزوی دیرینۀ شان تحقق می یابد.

رفیق جمشید پایمرد و به تعقیب آن تعداد دیگری از رفقا اعلام نمودند که همین اکنون و از همین لحظه حاضرند به نفع پروسۀ ادغام تشکیلاتی از مسوولیت های شان کنار رفته و بحیث اعضای متساوی الحقوق و با مسوولیت های همسان، در کنار سایر همرزمان خویش قرار گیرند.

بعد از ابراز نظریات و با درنظرداشت تصحیحات پیشنهاد شده، متن مسودۀ اسناد ارایه شده مورد رایگیری قرار گرفته و به اتفاق آرأ مورد تائید قرار گرفت.

تصویب اسناد ارایه شده را مسوول «کمیتۀ مشترک تفاهم»، بمثابه یک اقدام تاریخی در حیات سیاسی حزب وطن خوانده شده و تذکار نمود: نسبت اینکه ما توانستیم با تبارز بلوغ سیاسی، شکیبایی، گذشت های معقول و تواضع انقلابی به چنین موفقیت دست یابیم، به کادرها و اعضای حزب وطن (متشکل و تا اکنون نامتشکل) تبریک گفته و اطمینان داد که ما میتوانیم و باید بتوانم، دست به دست و در کنارهم، هرچه زودتر و در روشنی این اسناد، کار عملی برای ادغام تشکیلاتی را آغاز نمائیم.

با اتمام بحث روی مادۀ دوم آجندأ، ماده سوم طرح و بحث پیرامون آن آغاز گردید. در ابتدأ از جانب مسوول «کمیتۀ مشترک تفاهم»، فهرست پیشنهادی شامل تعداد و اسمای کاندید ها برای عضویت در «کمسیون ادغام تشکیلاتی» ارایه گردید و از اشتراک کنندگان جلسه خواست تا نظریات و پیشنهادات شان را نه تنها در مورد تعداد و فرد، فرد شامل فهرست ارایه شده ابراز دارند؛ بلکه میتوانند، در صورت نبود نامهای شان در فهرست، خویشتن را نیز برای پذیرفتن چنین مسوولیت کاندید نمایند.

بعد از بحث همه جانبه و کاندید شدن دو تن دیگر از اشتراک کنندگان جلسه، تعداد و ترکیب ذیل (که به ترتیب الفبا ارایه میگردد) جهت عضویت در «کمسیون ادغام تشکیلاتی» مورد تصویب قرار گرفت:

داکتر احمد ولی، اخترمحمد راسخ، اسدالله پیام، اسماعیل محشور، بصیر کامل، جمشید پایمرد، زرغونه ژواک، داکتر ضمیر میهنپور، فقیرمحمد ودان، محمد محسن جمشید، محمد نبی کوشا و همایون توخی. افزون بر آن جهت تکمیل فهرست اعضای «کمسیون ادغام تشکیلاتی»، حد اکثر تزئید چهار تن دیگر، نیز پیشبینی و تائید، که صلاحیت تثبیت و انتخاب آنان، به «کمسیون ادغام تشکیلاتی» محول گردید.

مطابق مادۀ اول سند تصویب شدۀ «ساختارها و میکانیزم ادغام ...»، این «کمسیون»، «تحت نظر مسوول کمیتۀ مشترک تفاهم اعضای حزب وطن در خارج فعالیت مینماید.»

 سرانجام، بحث پیرامون مادۀ چهارم آجندأ آغاز و نخست فقیرمحمد ودان پیرامون انکشافات سیاسی ـ نظامی در اوضاع کنونی افغانستان، توضیحات مختصر ارایه نموده و به تعیقیب آن بحث گسترده درین زمینه صورت گرفته که در نهایت، نتیجه گیری ذیل بعمل آمد:

در تداوم جنگ نیابتی جاری طی چهل سال اخیر کشور ما، هنوز هم نشانه هایی از آن دیده نمی شود که کشورهای خارجی دخیل، جهت ختم جنگ، به سازشهایی متقابل تن دردهند، بلکه با تأکید روی دستیابی به حد اکثر منافع شان، جنگ را به بهانه های مختلف، ساترهای مختلف و با استفاده از افزارهای افغانی شان، ادامه داده که قیمت آن را مردم افغانستان با جان و مال خویش و ویرانی وطن شان می پردازند.

در چنین شرایط یگانه راه نجات کشور از وضعیت فاجعه بار کنونی بسیج مردم بر محور هویت، منافع و ارزشهای ملی است. این مأمول بدون وجود و حضور نیروهای سازمانیافته و پیشگام سیاسی و توأم با جلب حمایت نیروهای صلحجو جهانی، ممکن و میسر نمی گردد. بخاطر تدارک چنین نیرویی و حضور مؤثر آن در وضعیت سیاسی کشور است که اینک اعضای حزب وطن (متشکل در ساختارهای موجود و تا اکنون غیر متشکل) با درک چنین مسوولست تاریخی، تلاش بعمل می آورند تا نخست وحدت تشکیلاتی شان در شوراهای واحد حزب وطن تامین و توأم با آن از تشکیل جبهه ها و ایتلاف های سیاسی با سایر نیروهای ملی، دموکرات و ترقیخواهی استقبال نمایند که بمثابه نیروی پیش آهنگ سازمانیافته، نقش تاریخی شان را برای بسیج مردم، جهت به عقب راندن نیروهای خارجی عامل و حامی این جنگ نیابتی و افزارهای داخلی آنان ایفأ نمایند.

با ختم بحث روی موضوع مادۀ چهارم آجندأ و نتیجه گیری از آن، جلسه که ساعت هشت شام آغاز گردیده بود، حوالی دوازده و نیم شب خاتمه یافت.