F

به ادامۀ گذشته، قسمت هشتاد و پنجم، مؤرخ:15 نوامبر 2018

فقیرمحمد ودان

مروری بـر یادداشتهای عبدالـوکیل سـابق عضو هیئت اجـرائیه

شورای سراسری حزب وطن و وزیر خارجۀ ج. ا تحت عنوان:

F

از پـادشـاهی مطلقـه الـی سقوط

جمهوری دموکراتیک افغانستان

F

قسمت هشتاد وپنجم

FF

نخست باید تصریح نمود که دوکتور نجیب الله هم از مقام ریاست جمهوری و هم از موضع رئیس هیئت اجرائیه شورای مرکزی حزب وطن، از بدو اعلان رسمی سیاست مصالحۀ ملی، تلاش بعمل می آورد با تمام جوانب داخلی و خارجی معضلۀ افغانستان از قومندانان جهادی در داخل کشور گرفته تا رهبران تنظیم های جهادی، شاه سابق و سایر روشنفکران مؤثر مقیم کشور های غربی، از مسوولین دولت ایالات متحدۀ امریکا گرفته تا پاکستان و ایران تماس برقرار نموده و راه های ختم جنگ و تامین صلح را جستجو نماید. انتظام و انجام این همه تلاشها در چوکات ساختارهای مؤظف و سلسله مراتب دولتی و حزبی صورت گرفته و درین زمینه نظام گزارشدهی و تصامیم جمعی رعایت می گردید.

عبدالوکیل که خود در مجموع حیات سیاسی خویش، چهره شاخص دارای روابط مشکوک سری و خارج از چوکات بندی ها و معیارهای قبول شده حزبی و دولتی با برخی منابع خارجی، تنظیم ها و بخصوص با احمدشاه مسعود، محسوب می گردد، تلاش بعمل آورده تا با توسل به دروغ های آشکار «برف بام خویش را بر بام دیگران انداخته» و نسبت به تلاشهای صلح جویانۀ دوکتور نجیب الله شک و تردید ایجاد نماید. درین ارتباط است که او در مورد «مذاکرات مسوولین وزارت امنیت دولتی جمهوری افغانستان با سازمان استخبارات نظامی آی. اس. آی پاکستان»؛ چنین نوشته است:«از شروع سال 1991 مخصوصاً بعد از اعلامیۀ پنج فقره ای سرمنشی ملل متحد در رابطه به حل سیاسی افغانستان، بنابر هدایت و رهنمایی مستقیم نجیب الله و غلام فاروق یعقوبی وزیر امنیت دولتی، تماسها و ملاقات های میان مسوولین وزارت امنیت دولتی افغانستان و مقامات استخبارات پاکستان بطور مخفی صورت گرفت.»(عبدالوکیل،همانجا، جلد دوم، صفحه 860).

اما مسئله طرح شده از جانب عبدالوکیل در ارتباط به «تماسها و ملاقات های میان مسولین وزارت امنیت دولتی افغانستان و مقامات استخبارات پاکستان»، زمانی توجه جلب مینماید که او خواسته ادعای دروغینی را درین زمینه؛ چنین مطرح نماید:«هیچیک از اعضای هیئت اجرائیه به جز غلام فاروق یعقوبی وزیر امنیت دولتی، از تماسهای پنهانی امنیت دولتی با دستگاه استخباراتی پاکستان از جمله، ملاقاتی که سید ضمیرالدین میهنپور یک روز قبل از اعلام آمادگی نجیب الله برای کناره گیری از قدرت با رئیس آی. ای. آی در اسلام آباد داشت، با خبر نبودند.»(عبدالوکیل، جلد دوم، صفحه 864)

ادعای فوق، با افاده های مختلف و بطور مکرر از جانب عبدالوکیل در یادداشتهای سیاسی مورد بحث وی مطرح گردیده است، بطور مثال او بازهم درین زمینه چنین نوشته است:«تماسهایی با جانب پاکستان نیز مدت ها قبل از جانب عبدالولی خان و افراسیاب خټک و عمدتاً وزارت امنیت دولتی برقرار شده بود. اکثریت اعضای رهبری حزبی و دولتی از این تماسها و ملاقاتها آگاهی نداشتند و کار در خفا پیش برده می شد.»(عبدالوکیل، همانجا، جلد دوم، صفحه 806)

عبدالوکیل بخاطری در ارتباط با «تماس ها و ملاقاتهای»  متذکره به این دروغ دست زده که «هیچیک از اعضای هیئت اجرائیه به جز غلام فاروق یعقوبی وزیر امنیت دولتی»، از این «تماسهای پنهانی» گویا «با خبر نبودند»، که این «تماسها و ملاقاتها» را زدوبند و معاملۀ شخصی دوکتور نجیب الله، غلام فاروق یعقوبی و دوکتور ضمیر میهنپور و در غیاب اعضای هیئت اجرائیه شورای مرکزی حزب وطن وانمود سازد. بدین ملحوظ لازم و ضرور است تا حقایق را در مورد ادعای فوق الذکر عبدالوکیل مورد تدقیق و بررسی قرار دهیم:

خوشبخانه برای تردید ادعای فوق الذکر عبدالوکیل به جستجوی زیاد بخاطری ضرورت نداریم که «دروغگوی کم حافظه»، خود در یادداشت های سیاسی خویش، پیرامون همین «تماسها و ملاقاتها» با تفصیل نوشته است که اهم آن چنین است:

نخست عبدالوکیل از «چهار ملاقات» انجام یافته «بین مسوولین دو طرف» یاد نموده و در زمینه تصریح داشته که:

«1 ـ ملاقات سید ضمیر الدین میهنپور رئیس ادارۀ اول وزارت امنیت دولتی، با معاون آی. اس. آی جنرال عمر در بنکاک. درین ملاقات عمدتاً روی ضرورت ادامۀ تماسها میان هردو ادارۀ استخباراتی صحبت صورت گرفت. درین ملاقات قرار بر آن شد که این صحبت ها و ملاقاتها در آینده نیز میان هردو سازمان امنیتی ادامه یابد.

2 ـ ملاقات میان سید ضمیر الدین و جنرال عمر معاون آی. اس. آی در فرانکفورت آلمان. درین ملاقات، از جانب هردو طرف طرح شد که یکتن از کارمندان مسوول وزارت امنیت دولتی در سفارت افغانستان مقیم اسلام آباد و یکتن کارمند مسوول آی. اس. آی در سفارت افغانستان مقیم کابل تعیین گردد، تا در مواقع لازم تماس میان دو اداره را برقرار نماید. چنانچه وزیر امنیت دولتی غلام فاروق یعقوبی روزی به دفترم آمد و از موضوع مرا مطلع ساخت و در مورد اینکه چه کسی را در سفارت اسلام آباد تعیین کند، نظرمرا را پرسید. ... غلام فاروق یعقوبی به سید ضمیر الدین میهنپور گفته بود که دربارۀ ملاقات های خود با مقامات آی. اس. آی اینجانب را نیز بطور مختصر در جریان قرار دهد.

3 ـ ملاقات غلام فاروق یعقوبی وزیر امنیت دولتی و محمد اسحق توخی دستیار رئیس جمهور با رئیس آی. اس. آی اسد درانی در شهر ژینو سویس. ... غلام فاروق یعقوبی بعد از بازگشت از ژینو گزارش بسیار مختصر شفاهی به هیئت اجرائیه حزب وطن ارایه داشت. ...

4 ـ ملاقات چهارمین و آخرین بار میان سید ضمیر الدین میهنپور و جنرال جاوید ناصر رئیس آی. اس. آی در اسلام آباد. این ملاقات به تاریخ 17 مارچ 1992[(27 حوت 1370)] یک روز قبل از اعلام آمادگی نجیب الله برای کناره گیری از قدرت صورت گرفت. ...

سید ضمیرالدین راجع به مذاکراتش با رئیس آی. اس. آی چنین بیان داشت:«در مذاکرات رئیس آی. اس. آی اولتر از همه بالای استعفای نجیب الله از ریاست جمهوری پافشاری می کرد و میگفت که:«نجیب الله بهتر است یک تاجک تبار را به عوض خود بحیث رئیس جمهور تعیین کند ...» (عبدالوکیل، همانجا، جلد دوم، صفحات 860 و 861)

افزون بر آن عبدالوکیل تحت عنوان کوچک «دعوت رهبران پاکستان از نجیب الله غرض ملاقات و مذاکرات به پاکستان»، مینویسد که:«به تاریخ 2 اپریل 1992 مطابق 13 حمل 1371، جلسۀ هیئت اجرائیه حزب وطن، به ریاست نجیب الله در مقر ریاست جمهوری دایر گردید. ... در آغاز تلگرام شفری را که از طریق وزارت امنیت دولتی بدست آورده بود، برای اعضای هیئت اجرائیه قرائت نمود. در تیلگرام گفته شده بود که غلام اسحق خان رئیس جمهور، نواز شریف صدراعظم و آصف نواز لوی درستیز پاکستان، از نجیب الله دعوت بعمل آورده بودند تا به پاکستان مسافرت نموده و در رابطه به مسایل حل سیاسی افغانستان با آنها صحبت نماید. ...» سرانجام عبدالوکیل بعد از توضیحات زیاد پیرامون بحث هئیت اجرائیه حزب درین زمینه و تصامیم اتحاذ شده پیرامون آن، در مورد این سفر از زبان دوکتور نجیب الله مینویسد که:«فکر میکنم پاکستانی ها از ملاقات بامن صرفنظر کرده اند، سفر را برای آینده به تعویق انداخته اند.»(عبدالوکیل، همانجا، جلد دوم، صفحات 863 ـ 865)

داکتر ضمیرالدین میهنپور سابق رئیس ادارۀ اول امنیت دولتی در مورد سفر خود به پاکستان، ملاقات های مجوزه اش طی این سفر و گزارش آن به رهبری حزبی و دولتی، یادداشت مفصلی نوشته و به برخی ادرسها، از جمله به ادرس این قلم فرستاده اند که مطالعۀ دقیق مسایل اهم آن، میتواند نه تنها بسا حقایق را روشن؛ بلکه ابعاد مختلف اظهارات فوق الذکرِغرض آلود عبدالوکیل را نیز برملا سازد. دوکتور میهنپور درین زمینه از «شفر تلگرامی» یی یاد مینماید که از «ریزدنتوری اداره اول» در سفارت افغانستان مقیم اسلام آباد، با متن ذیل بدست آورده بود:

«براثر تماس تیلفونی محترم آفتاب ملاقات عاجل را درخواست نمودند و متن ذیل را برایم تسلیم و جواب طلب هستند:«محترم آفتاب(نام مستعار رئیس ای-اس-ای) پاکستان از جلالتماب یعقوبی وزیرامنیت احترامانه دعوت بعمل می آورد تا به تعقیب مذاکرات قبلی شما با جلالتماب «درانی» درکشور سویس، مذاکره رویاروی با جلالتماب نواز شریف و بسا مسایل خاص دیگر به اسلام آباد تشریف بیاورند، درصورت که بنابر معاذیری آمدن ایشان میسر نباشد خواهشمندیم تا محترم رئیس جمهور نماینده خاص ایشانرا غرض انتقال پیام خاص حکومت پاکستان به جلالتماب نجیب الله برسانند.»

دوکتور میهنپور تیلگرام شفری فوق الذکر را به سترجنرال غلام فاروق یعقوبی وزیر امنیت دولتی انتقال و او بعد از مطالعۀ متن تلگرام، اظهار مینمایند که: «من فکر نمی نمایم که در چنین اوضاع ناآرام بتوانم به این مسافرت بپردازم ولی در هر صورت نظر داکتر صاحب را خواهیم گرفت که چه هدایت میدهند، من میدانم همین اکنون مصروف هستند. شاید بزودی برایم تیلفون نماید من دراین مورد با ایشان صحبت می نمایم و بعد جواب تیلگرام را برایت خواهم گفت». سرانجام تصمیم اتخاذ می گردد که به عوض غلام فاروق یعقوبی، داکتر ضمیرالدین میهنپور بحیث نمایندۀ وی به اسلام آباد سفر نماید. داکتر میهنپور یکجا با معاون اداره اول امنیت دولتی (محمد یعقوب منگل) به اسلام آباد سفر و در روز ورود خود به اسلام آباد (17 مارچ 1992) با معاون و به فردای آن (ساعت 10 صبح 18 مارچ 1992) با رئیس آی. اس. آی ملاقات مینماید. داکتر میهنپور مینویسد که جنرال جاوید نصیر رئیس آی. اس. آی، درین ملاقات بعد از تعارفات معمول؛ چنین ابراز نمود:[«میخواهم در ابتدأ از جلالتماب یعقوبی وزیر امنیت کشور همسایه ما افغانستان اظهار شکران ادأ نمایم که ایشان خواهش حکومت ما را در آمدن خودشان و یا نماینده خاص شان پذیرا شدند و ما امروز روی اساسی ترین موضوع [صحبت مینمائیم] که هم برای دولت افغانستان و همچنان برای دولت پاکستان از مبرمیت سیاسی، امنیتی و دیپلوماتیک حایز اهمیت است و آن عبارت است از مسئله گذار از جنگ به صلح برای مردم افغانستان و رفع تشنجات منطقوی که امنیت و ثبات هر دو کشور و منطقه را تهدید نموده و مینماید. البته برای این معمول هم دولت پاکستان و هم دولت افغانستان از مجاری مختلف سیاسی، مساعی زیادی را به انجام رسانیده اند که نتایج آن، جامعه بین المللی را واداشته است تا راه حل جدا از جنگ را جستجو نمایند، چنانچه از آوانیکه سرمنشی ملل متحد پلان صلح خود را اعلان داشتند، دولت پاکستان طی اعلامیه ای از طریق وزارت خارجه همکاری خود را در تطبیق این پروگرام اعلان داشته است و مزید بران کوشیده ایم تا احزاب و تنظیم های جهادی را واداریم که حمایت ایشانرا از این پروگرام اعلان دارند. عده یی از آنها آمادگی هرنوع همکاری را برای این پروگرام دارند و عدۀ دیگر با قاطعیت شرایط را برای حمایت از این پروگرام پیش کش مینمایند که لازم است با شما درمیان گذاشته شود، این مشکل مشترک است با مجاهدین، ولی مشکلتر از آن موجودیت افراد نفوذی کشورهای مقتدر منطقه است که با وعده های بزرگ برای رهبران جهادی و قومندانان مقتدر آنها از جانب آنکشورها داده شده است که پروگرام پنج فقره یی ملل متحد را تخریب نمایند که مایه نگرانی جدی ما است، اسنادی را که منابع ما در مورد اقدامات روسیه و ایران که مستقم و با اطمینان مراکز اطلاعاتی و عملیاتی خویشرا درصفحات مرکزی و شمال کشور به حمایت ملیشه ها و احزاب مقیم در ایران درولایت بامیان و بغلان ایجاد نموده و در اغتشاش شمال مستقیماً دست دارند.

علاوه بر آن کشور هند روابط مستقیم را با افرادی از گروه احمد شاه مسعود تامین داشته اند و علاقمندی شانرا برای خرید سلاحهای روسی از آنها نموده اند تا با دریافت این امکانات، سلاح های روسی به شورشیان کشمیر علیه کشور ما پاکستان استفاده ببرند.

این مواردی بوده و است که ما بنا برمنافع مشترک دو کشور میخواستیم و میخواهیم روابط خویشرا با دولت افغانستان حفظ نمائیم که نیاز است این روابط بطور مستقیم وعلنی با دولت افغانستان به آینده کوتاه بعد ازصحبت شما با صدراعظم کشورما نواز شریف که برای فردا پروگرام گردیده است در میان گذاشته شود و اما میخواهیم بدانیم که ایا جلالتماب نجیب الله حاضر است از مقام خویش استعفا دهند اگر چنان باشد ما هیچ ضرورت با پلان صلح ملل متحد نداریم و ما خود به حیث دو کشور مسلمان با عده یی از تنظیم های که شرط مذاکرات با کابل را استعفای ایشان قلمداد میکنند به حل سیاسی اقدام ورزیم و با ایجاد یک دولت مؤقت و عبوری بپردازیم و اگر جلالتماب شان خواسته باشند میتوانند در انتخابات بعد از دوره انتقال اشتراک ورزند.

 باید خاطر نشان سازم که وضع موجود کشور شما نه تنها از لحاظ امنیتی و نظامی با اغتشاشات در شمال آسیب پذیر گردیده است بلکه با احتمال زیاد اگر این اغتشاش سرکوب نگردد، آنها راه های اکمالاتی به مرکز را مسدود خواهند ساخت تا فشار بیشتر را بالای دولت تحمیل و لایات جنوب، شرق و حتی شمال غرب را نیز به اغتشا ش دعوت نمایند.»](بخش هایی از یادداشت ارسال شدۀ دوکتور ضمیرالدین میهنپور)

چنانچه در گفته های فوق الذکر رئیس آی. اس.آی منعکس گردید، قرار بر آن بود تا فردا داکتر میهنپور با نواز شریف صدراعظم پاکستان ملاقات نماید که این ملاقات فسخ و به عوض او معاون آی. اس. آی جنرال عمر به هوتل اقامت هیئت افغانی آمده و از جانب نوازشریف اظهاراتی را انتقال میدهد. داکتر میهنپور در حالیکه فسخ ملاقات نوازشریف را ناشی از نشر اعلامیۀ 18 مارچ دوکتور نجیب الله مبنی بر تعهد استعفای وی تصور مینماید، در مورد محتویات اظهارات انتقال شدۀ نواز شریف توسط جنرال عمر؛ چنین مینویسد:[«ساعت 12.30 جنرال عمر با مترجم اش شوکت خان «شنواری» وارد مهمانخانه شد و با تعارفات معمول شخصی به صحبت آغاز نموده که با تعارفات متقابل از جانب ما قدردانی بعمل آمد. بعدن ایشان رو به جانب من نموده گفتند:« از اینکه نتوانستم مطابق پروگرام قبلی نزد شما حضور یابم، به علت آنست که صدراعظم کشور،عالی جناب نواز شریف مرا احضار داشتند تا نزد شما بیایم و«وسیلتاً سلام ها و تمنیات نیک شان را به خاطر تشریف آوری جناب شما به کشور ما تقدیم نمایم و اظهار نمودند که این مسافرت شما ادامه از حسن نیت میان دو کشور برای شکستاندن فضای یخبندان حل منازعات و رسیدن به یک راه حل سیاسی مسایل کشور شما افغانستان خواهد شد.»

ایشان اضافه داشتند که:«1- اعلامیه منتشره مورخ 17 مارچ 1992 جلالتماب نجیب الله را بار دیگر درمورد کناره گیری ایشان از قدرت یک عمل جسورانه در جهت تامین صلح و ثبات و آغاز مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان خاصتاً در تامین مذاکرات مستقیم با سران مجاهدین و بسا مسایل با اهمیت سیاسی در افغانستان و منطقه پنداشته و از آن حمایت خویشرا ابراز میداریم.

2- دولت پاکستان حاضراست به زودی ممکن از جلالتماب رئیس جمهور افغانستان نجیب الله و هیئت معیتی ایشان دعوت به عمل آورد تا غرض مذاکرات مستقیم به اسلام آباد تشریف بیاورند.

3- برای تنظیم اجندای و تاریخ تدویر این مذاکرات نیاز به نشست قبلی هیئت های دو جانب نیز است که ما بعد از مطالعه اوضاع جاری دو کشور درقدم اول از طریق کانال ارتباطی حاضر با شما درابطه قرار خواهیم داشت.

در اخیر خواهش نمودند که جناب شما مراتب احترام و تمنیات نیک ایشانرا به  جلالتماب غلام فاروق یعقوبی وجلالتماب رئیس جمهور دوکتورنجیب الله وسیلتاً تقدیم نمائید.» البته این پیام شفاهی نواز شریف را جنرال عمر از روی یاداشت های قلمی خود ایشان به خوانش گرفتند و رفیق یعقوب منگل معاون اداره اول آنرا یاداشت نموده است»].

بعد از این ملاقات ها، هیئت افغانی به کشور بر میگردد. دوکتور میهنپور در رابطه به گزارشدهی خود از این سفر به رئیس جمهور و هیئت اجرائیه حزب وطن توضیحات مفصلی ارایه نموده اند که آنرا در قسمت بعدی همین سلسله مرور خواهیم نمود.

ادامه دارد