ناسیونالیسم افغانستان با چالش وجودی رو به رو است

بخش  دوم

نویسنده: بهادرا کومار

منبع : اندین پنچ لاین 25 می 2021

مترجم: رسول رحیم

یک سناریوی غیر آخر زمانی برای افغانستان

ایالات متحد امریکا و پاکستان یک چشم انداز مثبت را برای آینده افغانستان در پیش رو قرار می دهند، اما یک جنگ داخلی جدید هنوز می تواند در کرانه مطرح باشد.

شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان در 13 ماه می گفت:« ما در خاک ما، پای سربازان و یا پایگاه های نظامی را اجازه نمی دهیم». اشاره اوبه عملیات امنیتی آینده ایالات متحد امریکا در منطقه بود.

موضع اعلام شده پنتاگون یا وزارت دفاع ایالات متحد امریکا نیز حاکی از ایجاد پایگاه های جدید در منطقه نمی باشد، اما صرفاً می گوید که « همه گزینه های مختلف را که ما با همکاران ما از جماعت استخباراتی و وزارت خارجه در اختیارداریم ، به کار می گیریم تا انواع ترتیباتی را به وجود آوریم که دسترسی اساسی و امکان پرواز ضروری را ما را در قبال تهدیدهای تروریسم فراهم آورد.»

با توجه به این سنجه هاست که بازدید اخیر قریشی از ایالات متحد امریکا کسب اهمیت می نماید. ظاهراً قریشی این سفر را برای شرکت در مباحثات ملل متحد روی مسئله فلسطینی انجام داده است، اما این سفر او مصادف است با نشست استماعی فوق العاده کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحد امریکا در 18 ماه می که عنوان آن :« روابط ایالات متحد امریکا و افغانستان به دنبال بیرون رفتن نظامی » می باشد.

این استماع به ابتکار زلمی خلیل زاد فرستاده خاص ایالاتت متحد امریکا برای آشتی در افغانستان برگزار شده بود.همچنان این نخستین استماع خلیل زاد در کانگرس به مثابه نماینده ویژه امریکا در افغانستان می باشد.

گوش فرا دادن از نزدیک به این استماع سه و نیم ساعته برای همه کسانی ضروری می باشد که به طور جدی علاقه مند دنبال کردن رد یابی دیپلوماتیک در مورد مسئله افغانستان می باشند.

برجستگی این روند در پذیرش مجدد نخبگان سیاسی ایالات متحد امریکا برای قبول نقش پاکستان در جهت نورمال گردانیدن و یا متعارف ساختن طالبان برای تامین صلح و ثبات در افغانستان و جلوگیری از تهدید های تروریستی می باشد.

خلیل زاد در پیش بینی های آخرزمانی دایر بر جنگ داخلی قریب الوقوع و یا هرج و مرج در افغانستان شریک نیست. او تاکید نمود که «داستان رها کردن افغانستان به حال خودش» بی دلیل بوده و آنچه در حال وقوع هست، صرف « تغییری در شکل تعامل» بعد از سپتامبر است.

طبق گفته او : « نیروهای جنگی در آینده بخشی از این تعامل نمی باشند اما کمک قابل توجهی فراهم خواهد شد.»

آنچه نفس گیر می باشد، آن تخمین خلیل زاد است که « انگیزه دادن» به طالبان و «« تقابل با آن ها برای پرداخت بها» در صورت عهد شکنی را ممکن می داند.

او به طور خاص چیزی نگفت، اما واضحا کمک هنگفت به افغانستان، به این کشور اهرم توانائی و «قدرت نرم» نه تنها در برابر طالبان ، بلکه برهمه طیف سیاسی و نهاد های حکومتی و غیر احکومتی می دهد.

نکته بسیار مهم آنست که خلیل زاد افشا نمود که طالبان به وی اعتراف نموده اند که آن ها « خوب حکومت نکرده اند»، زیرا در سال 1996 به صورت « غیر منتظره » به قدرت رسیده اند و از آن به بعد از اشتباهات شان « پند گرفته اند».

او علاوه نمود که طالبان از « تاوان های» سنگینی که از ناحیه حملات یازده سپتمبر متقبل شده اند، به ویژه زندان کمپ خلیج گوانتانامو، مسدود شدن حساب های بانکی و تحریم ها توسط ملل متحد و 19 سال جنگ آگاه اند.

سه چیزی که از این استماع مجلس نمایندگان امریکا برداشت می شوند عبارت اند از: نخست خلیل زاد به طور منطقی مطمئن به نظر می رسید که مرحله بعد از سپتامبر 2021 را سمت وسو می دهد، دوم ، او همراهی نمایندگان را با خط مشی حکومت دایر به تعامل با افغانستان بدون توسل به عملیات جنگی با خود داشت، سوم، او نمایندگان را در مورد امر انصراف ناپذیر کار نزدیک با پاکستان، حساس گردانید.

در سال های اخیر تصویر پاکستان در مقامات بلند خدشه برداشته بود، از این رو، قبول عام اهمیت مشارکت با پاکستان در حلقه های بلند سیاسی، کلید دروازه ای است که به سوی صلح در افغانستان باز می شود. این امر تاثیر عمیقی برای امنیت منطقوی دارد.

قریشی هیچ فرصتی را برای دست یابی به یک نتیجه مطلوب درجهت همکاری آینده با پاکستان از دست نداد که بر یک زمینه مناسب، در ابتکار خلیل زاد برای ترتیب یک نشست خاص استماعی مجلس نمایندگان به وجود آمده بود.

با وجود این، با توجه به آرزومندی پاکستان برای یک مشارکت « دارای پایه وسیع و همه جانبه» با ایالات متحد امریکا که باید فراتر از همکاری در مورد افغانستان برود، چنانکه وی در مکالمه تیلفونی اخیرش با انتونی بلینکن، قبل از دیدار از ایالات متحد امریکا، بدان اشارت نموده است ، یک ماموریت چالش برانگیز دارد.

کابل احتمالاً این رخداد را با یک احساس قبلاً پیش بینی شده دنبال می کند.یک احساس تلخ تا زمانی باقی می ماند که جیزهای بیشتری تغییر کنند .شک و تردید مداومی در مورد نیات ایالات متحد امریکا ادامه دارد.

البته هرگونه اشتراک مساعی ایالات متحد امریکا و پاکستان، سرانجام به تقویت جو حاکم جاری در منطقه دایر به قبولی عادی شدن طالبان به مثابه بخشی از یک ترتیبات مشارکت در قدرت با پایه های وسیع منجر خواهد شد.

پیشنهاد جاری برای به اصطلاح ایجاد "شورای عالی دولتی" ( طرحی که درجهت ایجاد اجماع پیرامون صلح و سائر امور مرتبط با صلح در یک سطح عالی تر می باشد) و مورد حمایت خلیل زاد است، امید است جنگ سالاران و سایر سهم داران را برای ایجاد یک منشور( پلاتفارم) جهت حل اختلافات بدون توسل به قوه، همراه گرداند.

البته اینکه این شورا تا کجا قدرت تصمیم گیری خواهد داشت، در تجربه دیده خواهد شد.

به عین ترتیب ، سازش روی معضل خط دیورند تا حد زیادی به مسائل کمک می کند. با اینهم، هنگامی "دیراشپیگل" در این مورد از حامد کرزی رئیس جمهور پیشین سوال نمود، او محتاطانه چنین پاسخ داد:

« هرگاه ما بتوانیم با پاکستان روابط مشابه نمونه اتحادیه اروپا داشته باشیم، شاید راه حلی پیدا شود. در آن صورت خط دیورند بیشتر از اینکه یک مرز ثابت باشد، یک حوزه خواهد بود و رسماً به موجودیتش ادامه خواهد داد. ما می خواهیم مراودات آزادی بین مردم دو طرف، بدون کنترول مرزی و آزادی رفت و آمد، شبیه آنچه به وجود آید که امروز بین آلمان و فرانسه وجود دارد.»

متن کامل مصاحبه کرزی با "دیر اشپیگل" زیر عنوان « ما افغان ها علیه یکدیگر استعمال می شویم» انتشار یافته است.

با اینهمه،قریشی با بازسازی پل با مقامات بلند پایه سیاسی در واشنگتن، آغاز خوبی را رقم زده است. در یک تبصره "صدای امریکا" آمده است که :« به نظر می رسد تلاش های ایالات متحد امریکا برای تحکیم برنامه های بعدی در روز های اخیر از ارجحیت جدیدی برخوردار شده است تا به مدد حمایت کاخ سفید و پنتاگون یا وزارت دفاع ایالات متحد امریکا بر مناسبات تنش آلود یک دهه غلبه نموده و حمایت مقامات پاکستانی را به دست آورد.

«قبلاً مقامات ایالات متحد امریکا یک اندازه خوش بینی در مورد مذاکرات اولیه بین جیک سلیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحد امریکا و موید یوسف همتای پاکستانی اش ابراز داشته بود که روز یک شنبه در ژنف به خوبی صورت گرفته است...

«پنتاگون یا وزارت دفاع به عین صورت به دنبال مکالمه تیلفونی روز دوشنبه بین للوید اوستین وزیر دفاع ایالات متحد امریکا و جنرال جاوید باجوا لوی درستیز( رئیس ستاد ارتش) پاکستان ابراز اعتماد نموده است.(در اعلامیه آمده است) " وزیر دفاع قدر دانی اش را از حمایت پاکستان از مذاکرات صلح افغانستان تکرار نموده و آررزومندی اش را برای ادامه تشئید مناسبات دو جانبه بین ایالات متحد امریکا و پاکستان ابراز داشت.»

اما همینکه قریشی به بازدیدش پایان داد، سبراهمانیام جی شنکر وزیر خارجه هند به ایالات متحد امریکا رسید. خرابی روابط دیپلوماتیک بین هند و پاکستان ادامه دارد.

دهلی جدید عمیقاً در مورد این اجماع فزاینده بین المللی دچار شک و تردید است که سیاست پاکستان در مورد افغانستان علایم تغییر استراتژیک نشان می دهد، و اسلام آباد دیگر نمی خواهد طالبان بر افغانستان که همسایه بلافصلش می باشد، مسلط گردد. هند تاکید می کند که این اظهارات فریبنده برای کتمان واقعیت است.

با وجود این، هند به مشکل در موقعیتی است که در تخته شطرنج افغانستان ادعائی نماید. حکومت هند در دام بیماری همه گیر کرونا افتاده است که پایانی برای آن در چشمرس قرار ندارد. دستور کار سفر جی شنکر به ایالات متحدامریکا به طور سنگینی معطوف به مذاکرات با جانب امریکائی در ارتباط با واکسین می باشد.

با اینهم، هند یک حالت پرتنش مرزی با چین دارد و مناسبات چین و هند در حالت سقوط آزاد قرار دارد. دهلی به طور گزینشی تعاملاتش را با آن کشورهائی مانند ایالات متحد امریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا و "کواد"( ایالات متحدامریکا، هند، آسترلیا و جاپان) فشرده می سازد که از عروج چین دچار نگرانی اند و می خواهند آن را عقب بزنند. این امر در مرکز سیاست خارجی اش قرار دارد.

در اساس بسیار غیر محتمل است که هند کاری نماید که استراتژی ایالات متحد امریکا در افغانستان را که یک بعد "اندو- پاسفیک" نیز دارد ، تضعیف نماید.

خلیل زاد ، در هفته گذشته در نشست استماع مجلس نمایندگان امریکا ، هنگامی که قانونگذاران به وی خاطرنشان کردند که بگرام « تنها پایگاه ایالات متحد امریکا در مرز چین است»، تصادفاً با چشمک زدنی ابراز اعتماد کامل نمود که ایالات متحد امریکا ظرفیت آن را دارد که « خیلی سریع» به پایگاه بگرام برگردد. او به قانونگذاران توصیه نمود تا در این مورد با پنتاگون یا وزارت دفاع مشورت کنند.