وضعیت مواد شامل اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر
در زیر حاکمیت طالبان
بیایید وضعیت مواد شامل اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر را در زیر حاکمیت طالبان در افغانستان بررسی کنیم :
1. تمام انسانها آزاد و مساوی خلق شده اند: آیا طالبان به این اصل معتقد هستند؟ نخیر. برای طالبان به گفتهٔ مولوی عبدالحق حماد در مصاحبهٔ برنامهٔ فراخبر تلویزیون طلوع زنان در داخل خانه آزاد هستند و مردان در بیرون از خانه، زنان حق ندارند در مقام رییس دولت و در مقام قاضی در مسائل حدود وظیفه اجرأ کنند.
2. آزادی از تبعیض: آیا تمام مردم افغانستان بدون تبعیض در برابر دولت امارت اسلامی حقوق مساوی دارند؟ نخیر. مشاهده میشود که قشر روحانی، ملاها و مولوی ها، از امتیازات بیشتری برخوردار بوده و در گماشتن به مقامات اداری در صف اول قرار دارند.
3. حق زندگی. در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
4. آزادی از بردگی (غلامی): آیا طالبان مخالف بردگی یا غلامی هستند؟ در این مورد کدام حکمی از جانب طالبان موجود نیست. در دوران حاکمیت داعش در غرب عراق و مناطق شرقی سوریه بردگی دوباره به سیاست رسمی داعشیان بخصوص در مقابل زنان یزدی مبدل شده بود و یکتعداد از علمای دین اسلام معتقد بودند که در اسلام بردگی حرام نشده است. البته احادیث متعددی در بارهٔ ثواب برای آزاد کردن بردگان موجود است اما هیچ آیه و حدیثی در قسمت حرام بودن بردگی در اسلام صادر نشده است.
5. ممانعت از شکنجه: قوانین اساسی سابقهٔ افغانستان برخورد خلاف کرامت انسانی را در برابر زندانیان ممنوع کرده بود. اعمال خلاف کرامت انسانی شامل دره زدن، قطع کردن اعضای بدن مانند دست و پا و غیره میباشد. برای طالبان شکنجه کردن متهمین، مجرمین و زندانیان با دره زدن، قطع کردن اعضای بدن مانند دست و پا و غیره جایز و به مثابه احکام شرعی روا میباشد.
6. حق مساوی هر انسان برای شناخت در برابر قانون: قانون باید به هر شخص حق دفاع، حق تبارز، حق عمل بدهد. طالبان زنان را از حق بیرون رفتن از خانه و مسافرت بدون محرم و سوار شدن در تکسی بدون محرم منع کرده اند.
7. مساوات در برابر قانون: برای طالبان زنان و اقلیتهای مذهبی در برابر قانون حقوق مساوی ندارند.
8. حق جبران خساره: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
9. جلوگیری از توقیف ناجایز: در زیر حاکمیت طالبان هیچ قانونی از مانع توقیف خودسرانهٔ مردم توسط سربازان طالبان و پولیس امر به معروف و نهئ از منکر نمیگردد.
10. حق محاکمهٔ عادلانه: این اصل در اسلام موجود است هرگاه طالبان به آن عمل نمایند.
11. بیگناهی قبل از ثبوت جرم: آیا در احکام قضایی مطابق شریعت اسلامی مدعی مسولیت ثبوت جرم متهم را دارد و یا متهم باید بیگناهی خودرا ثابت نماید؟
12. حق محرمیت: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
13. آزادی حرکت و مسافرت: طالبان این حق را از زنان افغانستان گرفته اند.
14. حق پناهندگی: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
15. حق تابعیت: در قوانین اساسی سابقهٔ افغانستان حق تابعیت برای اتباع افغانستان مصؤن بود و هیچ افغان از حق تابعیت محروم نمی گردید. در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
16. حق ازدواج و تشکیل خانواده: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
17. حق داشتن ملکیت و جایداد: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام.
18. آزادی دین و عقیده: طالبان این اصل را برسمیت نمی شناسند. در حالیکه پیروی از احکام شریعت "روش زندگی" اختیاری یک مسلمان را تشکیل میدهد. خوب و بد ثواب و گناه که به شخص ثالث ضرر نرساند موضوع شخصی بوده پاداش و جزا در برابر اعمال انسان مربوط به خالق یکتا در روز آخرت است. اما بر اساس گفته های ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان یک مسلمان وقتی کلمه خواند مجبور به اطاعت و اجرای احکام شریعت میباشد و نمیتواند به میل خود عمل نماید.
در این مورد پروفیسور زمان ستانیزئ استاد الهیات در پوهنتون کالیفورنیا چنین مینویسد:
"در اسلام جبر و اکراه نیست
لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ
سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۵۶
در اسلام مسؤلت انفرادی است نه جمعی
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى
سورهٔ انعام، آیهٔ ۱۶۴
در اسلام تعهد به اعتقاد نه جبری است و نه منطقی چون خلاف اصل ایمان واقع می شود.
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًا
کسانى كه ايمان آوردند سپس كافر شدند و باز ايمان آوردند سپس كافر شدند آنگاه به كفر خود افزودند قطعا خدا آنان را نخواهد بخشيد و راهى به ايشان نخواهد نمود
سورهٔ نسا، آیهٔ ۱۳۷"
19. آزادی بیان: در این مورد نظر مخالفی از طالبان نشنیده ام. تاکنون طالبان ابراز نظر مخالفان را تحمل کرده اند.
20. آزادی اجتماعات و تشکیل اتحادیه ها و احزاب: طالبان این اصل را برسمیت نشناخته به پلورالیزم سیاسی عقیده ندارند. ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان موجودیت تنظیمها و احزاب را در دولت جمهوری اسلامی به مثابه یک امر مخالف وحدت ملی ملت افغانستان مورد سرزنش قرار داد و عدم موجودیت آنها را بعد از ایجاد مجدد دولت امارت اسلامی به حیث یک پدیدهٔ مثبت تعریف نمود.
21. حق برخورداری از حمایت تأمینات اجتماعی: مطابق این حق دولت مجبور است امکانات امرار زندگی را برای بیکاران، متقاعدین، افراد کهن سال، افراد کم عاید و بی عاید، معیوبین، اطفال بی بضاعت و غیره فراهم نماید. در حالیکه به نظر طالبان این مسایل به میشت الهی مربوط است نه دولت.
22. حق کار: متاسفانه طالبان حق کار کردن خارج از منزل را از زنان گرفته اند. صرف یکتعداد محدود زنان اجازه یافته اند آنهم نظر به مجبوریتهای است که طالبان نمیتوانند آنرا نادیده بگیرند.
23. حق استراحت و تفریح: طالبان موسیقی و سایر هنرها را حرام اعلام کرده اند. همچنان بسیاری از بازیهای ورزشی ممنوع اند و بخصوص زنان اجازه ندارند در هنر و ورزش سهم بگیرند.
24. حق داشتن یک معیار لازم زندگی: دولتها مسولیت دارند برای مردم خود حد اقل معیار زندگی مناسب عصر را فراهم نمایند. برای طالبان این اصل قابل قبول نیست. به گفتهٔ رییس الوزرای دولت امارت اسلامی این موضوع به میشت الهی بستگی دارد.
25. حق تعلیم و تربیه: طالبان حق تعلیم و تربیه را برای دختران و زنان برسمیت نمیشناسند. در دور اول حکومت آنها زنان از این حق محروم بودند و در شش ماه گذشته نیز دولت امارت اسلامی به شاگردان اناث مکاتب ثانوی و محصلان تعلیمات عالی اجازه نداده اند تا به دروس خود ادامه دهند.
26. حق فعالیتهای فرهنگی، هنری، و علمی: طالبان موسیقی و سایر هنرها را حرام اعلام کرده اند. به گفتهٔ مقامات طالبان آنها نصاب درسی مکاتب و پوهنتونها را مطابق ارزشهای فکری خود تغییر خواهند داد. بر اساس هدایاتیکه به مکاتب داده شده بسیاری مضامین هنر، فرهنگ و علوم طبیعی و ورزش حذف شده و به عوض آنها به تعلیمات دینی افزوده شده است. قرار است به شاگردان مکاتب مضمون جهاد درس داده شود. همچنان خطر آن موجود است که مضامین اجتماعی و طبیعی در موسسات تعلیمات عالی که مخالف ارزشهای فکری طالبان تلقی گردند حذف یا تحریف گردند.
به قلم دوکتور نوراحمد خالدی