وايي له ښاره ووځه له نرخه مه و ځه
۱۶/ ۰۷ / ۲۰۲۲
نړيواله سوداګري، په نړيوال نرخ کېږي. کله چې د تېلو بيه په نړۍ کې لوړېږي، نو آن دوست ملکونه يې هم نرخ درباندې لوړوي. دا د سوداګرۍ دود دی. دا بهير په هر سوداګريز توکي او د ډبرو په سکرو کې هم روان دی. هېڅوک، د امير، پاچا او جمهور رييس په شمول دا حق نه لري چې د ملت شته او بيت المال د اشغالګر يا «دوست هيواد» د مات ګوډ اقتصاد د رغولو په موخه ورته ډالۍ کړي. دلته په کلونو کلونو تر څلوېښتو زياتو اشغالګرو هيوادونو يو کانسرسيوم شتون درلود. په غلا خو يې سترې لوټمارۍ وکړي، مګر په ښکاره يې ځان له نرخ سره برابر ښوده. مګر پاکستان په خپل نيابتي اشغال کې په ښکاره او په ډنډورو لوټول کوي.
له بده مرغه مونږ د قانوني حاکميت په تشه کې واقع يو. جمهوريت ونړېد او پر ځاي يې لا د ولس په تاييد کوم مشروع نظام نه دی راغلی. له بده مرغه هر څوک هر تصميم نيولی شي. قانون او پوښتونکی نشته. د کانو او پټروليم د وزارت وياند عصمت الله بلال وايی مونږ د سکرو خرڅولو په هکله له پاکستان سره کوم قرارداد نه لرو. دا سوداګر دي چې له مونږ نه يې په افغانيو پېري، بيا نو دا دهغو کار دی چې په کومو پيسو يې پلوري. د دې خبرې سوچه مانا دا ده چې يا دلته حتا غير مشروع حاکميت هم نښته او يا پاکستان زمونږ د نوي بادار او اختيار والا په حيٍث فعال مايشا دی او ځان ته حق ورکوي زمونږ خاوره په توبره کې وباسي.
د سوداګرۍ اصول دا دي چې د دوو هيوادونو تر منځ د نړيوالو بيو په نظر کې نيولو سره موافقې کېږي، او بيا د دواړو خواوو سوداګر مکلف دې دغه ټکي مراعات کړي. د سوداګريز اسعارو په هکله د مرکزي بانک مسووليت ډېر روڼ دی او بايد کلک کنټرول پرې ولري. تاسې چې دومره زيات صادرات په پاکستانۍ روپۍ کوئ، بيا نو مجبور ياست په دې روپو يواځي له پاکستان نه واردات وکړئ. دا روپۍ خو بل چېرته کوم ارزښت نه لري او له بل ځايه توکي پرې پېرېدلی نه شواو په دې توګه زمونږ باندنۍ سوداګري د پاکستاني توکو پېر په انحصار کې پاتې کېږي. دا سم سپا تالان دی.
د سوداګرۍ د تنظيم مسووليت د سوداګرۍ وزارت تر غاړې دی او دغه وزارت بايد په دې هکله وخوځېږي.
همدا اوس په نړيوال مارکېټ کې د سکرو د هر متريک تن بيه د څلور سوو ډالرو په شاوخوا کې نوسان کوي. پاکستان پخوا له سهيلي افريقې نه سکاره په نړيوالې بيې پېرودل او د ترانسپورت له پاره يې لا نور درانه مصارف هم ګالل. مونږ پوهېږو چې پاکستان هم زمونږ په شان د انرژۍ له سخت کموالي سره مخ او تر درنو پورونو لاندې غرق دی. مګر د دې بوج به ولې پر افغانستان، چې پخپله د همدې پاکستان د مداخلو، دسايسو او توطئو له لاسه ټوک ټوک دی، راځي؟!
هېڅوک حق نه لري زمونږ کاني او غير کاني شته تر نړيوالې بيې ښکته وپلوري.
هېڅوک حق نه لري د ډالر، سټرلنګ پونډ يا يورو په ځای په بې ارزښته پاکستانۍ روپو معامله وکړي.
د پاکستان همدغه ګټه بس ده چې له سهيلي افريقې نه د ټرانسپورت بوج ترې کمېږي.
۲۵ / ۰۴ / ۱۴۰۱
۱۶ / ۰۷ / ۲۰۲۲