معرفى يك اثر جدید و ارزشمند

حقوقدان بلند مرتبت ،  جناب دوكتورنارون ابوى ، به سلسله الطاف قبلی ، باكمال محبت  ، اثر علمی جدید شان 

تحت عنوان : 

( خودکشی سیاسی اتحاد جماهیر شوروی و تولد کشورهای مستقل جدید ) 

را بمن  و در واقع به انجمن شان اهدا فرموده اند . 

بدينرو ، به دانشمند گرامى جناب نارون ابوى بخاطر اين هديه بزرگ مراتب سپاس تقديم و موفقيت هاى مزيد شانرا در نشر اثار بيشتر ارزو ميبرم . 

حشر و نشر با کتاب بزرگترین مایه خوشبختی من در احوال حسرت و عسرت ، سوخت و ساخت جاری است . روزگار« نازنین » که کتاب ستیزان و کتاب سوزان تاریخ را عصای پادشاهی بخشیده اند و افراطی ترین بخش حاکمان در زادگاه من که سکان دار اداره میر غضبان « امر باالمعروف » می باشند ، دهن هر دگر اندیش را می بویند ، تا کسانی را که کتاب بیشتر و متنوع خوانده اند ، توبیخ و مواخذه نمایند . گویی محتسب به « فراست » دریآفته است که بهترین خلق خدا آن است که یک کتاب  را ناخوانده تقدیس نماید . 

هیهات که با “ شک کردن ” که تهداب معرفت و روشنگری است ، یک سال نوری فاصله دارد . 

مشعوفم که دانشوران ورجاوند و پژوهشگران نستوه و خالق آثار ذیقیمت  همانند جناب دوکتور نارون ابوی ، دست تفقد بر این کمترین شان دارند و هردم از گلستان معرفت شان بهره ور می شوم . 

این کتاب بداخل ( 219 ) صفحه و ( 5 ) بخش بزبان جرمنی بنشر رسیده است . البته من که با زبان جرمن آشنایی ندارم ، نمیتوانم از مطالعه آن فیض ببرم . 

اما ، ضرور میدانم تا ضمن سپاس انرا معرفی نمایم تا همسلکان عزیز و دوستان گرامی که با لسان کتاب بلدیت دارند ، با این اثر سودمند و بکر آشنا شوند و چه خوب است که این یاداشت زمینه ساز آن گردد تا جوانان ارجمند مقیم کشور های جرمنی زبان این اثر را  مطالعه فرمایند . 

بدون شک ، مطالعه این اثر در شرایط جنگ خانمانسوز جاری اوکراین  ، در درک پس منظر حوادث از اهمیت استثنایی برخوردار است 

مؤلف گران ارج طی یاداشت ، از انگیزه خود در نوشتن کتاب چنین یادهانی مینماید :

" زمانیکه مجاهدین در سال 1992 کابل را اشغال کردند و جنگ های داخلی اغاز گردید مانند سایر هموطنان تصمیم به ترک وطن گرفتم و به المان پناهنده شدم کشور ایکه یک سال قبل هر دو المان  شرق وغرب با هم یکجا شده واستقلال کامل خود را بدست اورده بودند. 

از یکطرف بلوک شرق در حال تجزیه و فروپاشی قرار  داشت که از بطن ان دولت های جدید در نقشه سیاسی جهان اضافه میگردید و از طرف دیگر جهان غرب از طریق یکجا شدن و ادغام با هم متحد شده میرفتند
در این حالت نوسانات از زمان مکتب  در کابل وبعدا در هنگام تحصل در یونورستی  و نیز در زمان کار در وزارت امور خارجه اوضاع سیاسی اقتصادی و اجتماعی کشور روز بروز بد تر شده میرفت .
گذشته از انگیزه های بحران داخلی کشور بیشتر انگیزه های خارجی که عامل تشدید این بحران میگردید فکر ام را بخود جلب می‌کرد  و ان بدین معنا بود که ایا گرفتن قدرت توسط حزب دموکراتیک خلق که در غرب انرا حزب کمونیست میپنداشتند یک انقلاب بود ؟

در حالیکه نه شرایط عینی وجود داشت و نه شرایط ذهنی ، این دو شرایط جز حتمی و ضروری تیوری مارکسستی لیننیستی پنداشته شده و در روند تحولات بعدی نیز  نبود آنرا تایید نمود . 
براساس سر شماری نیم بند ایکه در سال (1973م) انجام یآفت ، نفوس کل افغانستان را تقریبا پانزده ملیون تخمین زده بودند  و در مرکز یعنی کابل کمتر از یک ملیون نفر زندگی میکردند و متباقی در اطراف بودند 
تقریبا 44هزار گارگر و حدود  67 هزار دهقان در افغانستان موجود بود  و اکثریت مردم نیز از تحصیل محروم و نیز بیسواد بودند.

دوم اینکه اتحاجماهیرشوروی سابق به کدام اساس و مقررات بین المللی  به افغانستان لشکرکشی نمود ؟

 سوم اینکه چه رولی را « مجاهدین » در تجزیه شوروی سابق داشتند ؟ 

بسیاری از مجاهدین سابق وحتی امروز عامل فروپاشی شوروی را همانا مجاهدین میپندارند در حالیکه مشکلاتی داخلی انکشور ان دولت را به فروپاشی کشانید که تمرکز این رساله بیشتر به همین موضوع معطوف گردیده است .

در یاداشت جناب دوکتور نارون به ایجاز پنج بخش کتاب چنین معرفی شده است : 

بخش اول : 

از دید حقوق بین الدول عمومی عناصر متشکله یک دولت چه بزرگ  چه متوسط و یا هم کوچک همانا سرزمین ،  مردمان ان  یعنی نفوس و سیستم سیاسی که شامل قوه اجراییه ، قوه مققننه ، قضاییه وارگانهای امنیتی میشود را تشکیل میدهد . 

این رساله در قدم نخست ببرسی ایجاد امپراطوری بزرگ تزار روس پرداخته و بعدا به فروپاشی ان امپراطوری در بخش دوم ایجاد اتحاجماهیرشوروی را ببرسی میگیرد طوریکه همه میدانند بعد از فروپاشی روسیه تزاری کشور های جدید در مناطق بخش اروپایی  اسیایی بالتیک و ناحیۀ قفقاز بر اساس حق خود ارادیت مستقل شدند.اینکه چگونه این کشور ها دوباره از طریق ایدیالوژی و فشار از طرف حزب کمونیست با هم یکجا و اتحاجماهیرشوروی سابق را ساختند سیاست داخلی شوروی در قبال ایالات ها چگونه بود  سیاست خارجی انکشور در قاره اسیا اروپا و قاره های دیگر و همچنان سیاست انکشور در زمان جنگ سرد بخش سوم که مبحث مهم این رساله میباشد ارتباط میگیرد به مداخله نظامی شوروی در افغانستان وعکس العمل های داخلی و خارجی علیه انکشور بخش چهارم ارتباط دارد به بقدرت رسیدن میخاییل گورباچف در سال ( 1985 م ) و افکار وی بخش پنجم کودتا اگست و اغاز خود کشی سیاسی اندولت و در نهایت بوجود امدن دولت های جدید و مشکلاتی بعدی از قبیل مشکل شناخت دول جدید ، تعین سرحدات مشکلاتی حقوقی با دول مابعد و حقوق اقلیت ها پروفیسر ویرنر از یونورستی آمستردام و استاد رهنما در معرفی کتاب یاداشت با اهمیت در باره این اثر به زبان انگلیسی نوشته است که انرا از صفحه نهم کتاب با خواننده عزیز شریک مینمایم :

This book provides a highly interesting analysis of the biggest political events of the late 20th Century, the breakdown of the Soviet-Union and the subsequent transformations in the geo-political landscape. Partly drawing on his own, first-hand experiences, Dr. Sultan Hamid Narwan explores the Soviet intervention in Afghanistan, and traces the broader international ramifications of this intervention. However, his ambitions reach beyond a historical analysis of the rise, transformation and implosion of the Soviet-Union. Dr. Sultan Hamid Narwan also takes up issues related to political theory and international law, in particular those pertaining to state formation, self-determination and state succession. All of these topics can only be understood in specific political contexts in which they arise and are invoked. One of the merits of this book is exactly that: providing a contextualized analysis of some of the core principles of international society, against the background of major political transformations.

Prof. Dr. Wouter G. Werner 

Vrije Universiteit, Amsterdam

اثر محترم سلطان حميد نارون فرزند حقوقدان فقيد عبدالحميد نارون ابوى متولد ماه مارچ  سال  ( ١٩٦٠^م ) مى باشد ، فارغ ليسه عالى حبيبيه و تحصيلات عالى خود را در رشتۀ حقوق بين الدول در شهر باكو- آذربايجان انجام داده و تا سال ( ١٩٩٢ م ) بحيث ديپلومات  در بخش هاى مختلف وزارت خارجه ايفاى وظيفه نموده است . 

اين دانشمند كوشا در دوران مهاجرت و در سال ( ٢٠٠٥ م ) دوكتوراى خويش را در عرصۀ سياست بين المللى از يونيورستى هاگن كشور جرمنى بدست اورده و اكنون بحيث پژوهشگر در يونيورستى ( Vrije Universiteit, Amsterdam)  امستردام ايفأ وظيفه مينمايد . 

از خامه تواناى محقق گرامى دوكتور نارون ابوى اثار متعددى حقوقى به لسانهاى درى ، روسى ، انگليسى و جرمنى بنشر رسيده است و دو كتاب شان : 

- مصؤنيت هاى دول در چوكات حقوق بين الدول 

- رول شخصيت هاى سياسى افغانستان در بازى بزرگ 

آماده چاپ است . 

كتاب  " دولت و حقوق بين الدول " که توسط جناب تميم ابوى برگه ارايى و در صد صفحه از طرف موسسه انتشاراتى " شاهمامه " با قطع و صحافت مرغوب بچاپ رسيده رسيده است . 

اين كتاب با محتوى بلند علمى در پنج فصل موارد بسيار با اهميت را بررسى نموده است ، كه سال گذشته در معرفی آن نوشته بودم که لینک انرا با دوستان شریک مینمایم و مطالعه این کتاب را که به زبان دری است به همسلکان توصیه مینمایم .

جناب دوكتور نارون ابوى بمثابه دانشمند متجرب كه تجربه سيستم هاى مختلف سياسى جهان را دارد و بر مبناى مطالعه و پژوهش گسترده خود ، در اوار شان ارزيابى هاى دقيق از چگونگى انكشاف اوضاع افغانستان نموده ، كه خواننده را به درك دقيق و بهتر سير حوادث و عوامل شكست اشنا مى سازد ، که سیر حوادث بعدی صحت آنرا ثابت ساخته است : 

" بعد از مداخله نظامى ، افغانستان به مرور زمان متاسفانه با بدسترس قراردادن سلاح در جريان مداخله نظامى به افراد غير مسؤل و ماندن اين سلاح ها بعد از سرنگونى طالبان از يكطرف و از طرف ديگر با سياست ( Dolar Diplomacy ) و سؤ استفاده اكتور هاى داخلى از كمك هاى خارجى ، كشت و قاچاق مواد مخدره و غيره مسايل منفى افغانستان را باز به مرحله بحرانى تر يعنى به ( Faild Statet ) مبدل كرد كه تا امروز ادامه دارد . " ( بنقل از صفحه ، ٦٨ كتاب دولت و حقوق بین الدول ) . 

انچه آثار جناب دوکتور نارون ابوی را برجسته میسازد ، رعایت روش دقیق استفاده از مأخذ است که به صورت مشروح در اخیر کتاب درج گرديده  و مبين اهميت اكاديميك اثر مى باشد . 

از انجاهيكه نويسنده گران ارج كتاب  (  خودکشی سیاسی اتحاد جماهیر شوروی و تولد کشورهای مستقل جدید )  شخصيت فرهنگى و شاعر است ، منحيث حسن ختام ابياتى از شعر " صلح "  ايشان را با خواننده عزيز شريك مى نمايم : 

تخم برابرى كه به دوران بكاشتيم 

صلح و صفا به زاده انسان بكاشتيم 

عشق بشر به صفحه رنگين روزگار 

با خط و خال تيره به پيمان بكاشتيم 

سوگند ماست صلح و ترقى و زندگى 

اين ها عقيده هاست كه در جان بكاشتيم 

صلح است افتخار شكوه جهانيان 

اين درس اب ديده به وجدان بكاشتيم 

ختم

با حرمت

میر عبدالواحد سادات

رییس انجمن حقوقدانان افغان در اروپا