داکتر نوراحمد خالدی
چرا غرب و بخصوص انگلیسی ها از نظر تاریخی و در حال حاضر
از روسیه متنفر هستند؟
۱۳ فبروری ۲۰۲۵
تنش های تاریخی و امروزی بین جهان غرب و بخصوص بریتانیا و روسیه دلایل مختلفی وجود دارد:
از نظر تاریخی:
- روسیه به عنوان یک رقیب امپریالیستی: روسیه از لحاظ تاریخی به عنوان یک کنترل کننده بر قدرت های اروپایی که به دنبال تسلط بر جهانهستند عمل کرده است. این نظمیه توتونی، چارلز دوازدهم سوئدی و (the Teutonic Order, Swedish Charles XII )ناپلئون را متوقف کرد و دو بار آلمان را در جنگ جهانی اول و دوم متوقف کرد. اتحاد جماهیر شوروی همچنین از تسلط ایالات متحده بر جهان در طول جنگ سرد جلوگیری کرد.
- سوء ظن و ترس: بدگمانی و ترس عمیق روسیه نسبت به غرب وجود دارد که از تهاجمات متعدد در طول قرن ها، از جمله اشغال لهستان در قرن هفدهم، حملات سوئدی ها در قرن هجدهم، تهاجم ناپلئون، و دو جنگ با آلمان در قرن بیستم ناشی می شود. این رویدادها موجودیت دولت روسیه را تهدید کرده اند.
- دیدگاه روسیه از مداخله غرب: روسیه غرب را در تلاش برای تحمیل هژمونی خود بر دیگران می داند. گسترش ناتو به اروپای شرقی، زیر پا گذاشتن وعده های داده شده در زمان انحلال جمهوری دموکراتیک آلمان، و تلاش برای به زانو درآوردن روسیه از طریق تحریم ها به عنوان اقدامات تهاجمی تلقی می شوند. روسیه همچنین حمایت غرب از دولت های طرفدار غرب در جمهوری های شوروی سابق را تلاشی برای به حاشیه راندن و تضعیف روسیه می داند.
- بی‌توجهی به نگرانی‌های امنیتی روسیه: غرب نتوانسته نگرانی‌های امنیتی معتبر روسیه، به خصوص در مورد گسترش ناتو را بپذیرد. روسیه گسترش ناتو به سمت شرق را تهدیدی برای امنیت خود می داند.همانطوریکه ایالات متحده خوشحال نخواهد شد اگر مکزیکو به یک اتحاد نظامی به رهبری چین بپیوندد، همانطور روسیه نمی خواهد ناتو در مرز آن باشد.
- پیروزی گرایی پس از جنگ سرد: تصور غرب پس از جنگ سرد این بود که به پیروزی آشکاری دست یافته است. این امر منجر به باور به برتری ارزش ها و نهادهای غربی و بی توجهی به نگرانی های روسیه شد.
تفاوت های ژئوپلیتیک و ایدئولوژیک:
- برخورد نظم های جهانی: روسیه نظم جهانی یک قطبی به رهبری غرب را رد می کند و به دنبال جهانی چند قطبی است. این نظم موجودهٔ جهانی لیبرال به رهبری ایالات متحده و در کنترول آن است که هر لحضه به دلخواه خود میتواند روسیه را از مفاد آن محروم نماید.
- مفاهیم متفاوت «برابری»: روسیه و غرب در روابط بین الملل تعابیر متفاوتی از «برابری» دارند. روسیه به دنبال یک رابطه شراکت برابر است، در حالی که غرب اغلب روسیه را به عنوان یک قدرت حاشیوی می بیند که باید به قوانین و نهادهای غربی پایبند باشد و این نظم را مورد سوال قرار ندهد.
- نظم مبتنی بر قواعد" در مقابل هژمونی: غرب پیروی ازنظم موجوده مبتنی برقواعد خودرا تاکید میکند در حالیکه روسیه این نظم را تداوم هژمونی غرب میداند.
- تبلیغات ضد روسی: رسانه های غربی اغلب به مشارکت در تبلیغات ضد روسی، تحریف وجهه روسیه و پنهان کردن جنبه های مثبت اقدام میکنند.
- روسیه به عنوان مانعی بر سر راه سلطه غرب: هدف درازمدت غرب تسلط بر جهان بوده است و روسیه همواره این طرح ها را خنثی کرده است. غرب از روسیه بیزار است زیرا از پیروی از قوانین غرب امتناع می ورزد و به دنبال استقلال است.
- تحریم های غرب: غرب به رهبری آمریکا تحریم هایی را علیه روسیه وضع کرده است که به عقیده بسیاری نتیجه معکوس داشته و به اقتصادهای غربی بیشتر از روسیه آسیب وارد کرده است. این تحریم ها تلاشی برای تضعیف استراتژیکی روسیه و جلوگیری از دستیابی روسیه به اهدافش تلقی می شود.
مختص بریتانیا
- امپراتوری تاریخی: بریتانیا به عنوان یک قدرت امپراتوری سابق از لحاظ تاریخی در عرصه های مختلف ژئوپلیتیکی با روسیه درگیر بوده است.
- بازی بزرگ: در قرن نوزدهم، هر دو امپراتوری برای نفوذ در آسیای مرکزی به رقابت پرداختند و بدگمانی و رقابت ایجاد کردند.
- جنگ کریمه: بریتانیا و فرانسه در کنار امپراتوری عثمانی در برابر روسیه قرار گرفتند که نتیجه آن شکست قابل توجهی برای روسیه بود.
- بخشی از غرب: به عنوان بخشی از کشورهای انگلیسی زبان، بریتانیا جزء کلیدی "غرب" است که غالبا به عنوان یک موجودیت واحد در نظر گرفته شده است.
- روابط نزدیک با ایالات متحده: اتحاد نزدیک بریتانیا با ایالات متحده، که در مرکز جهان غرب قرار دارد، بر دیدگاه آن نسبت به روسیه تأثیر می گذارد.
- تفاوت‌های ایدئولوژیک: روسیه تزاری به‌عنوان خودکامه و سرکوبگر در تضاد با سیستم لیبرال‌تر بریتانیا دیده می‌شد.
در حال حاضر:
- درگیری اوکراین: روسیه کودتای سال 2014 میدان در اوکرایین را توطئهٔ امریکا و غرب برای نفوذ در اوکرایین و الحاق آن به ناتو تلقی نموده، و اقدامات رژیم کودتا را بر ضد زبان و فرهنگ روسی در اوکرایین تهدیدی در برابر ۳۰ فیصد نفوس روسی الاصل اوکرایین در ایالات شرقی و جنوبی اوکرایینزندگی میکنند تلقی کرد و از جدایی طلبان در شرق اوکرایین حمایت نمود و جزیرهٔ کریمیا را بعد از انجام یک همه پرسی یا ریفراندوم به خاک خود ملحق نمود.
- الحاق کریمه به روسیه و حمایت از جدایی طلبان در شرق اوکراین منجر به تحریمات و محکومیت بریتانیا شده است.
- درحالیکه روسیه عملیات نظامی خاص خودرا در اوکرایین جلوگیری از شمولیت اوکرایین در ناتو، مقابله با نیونازیسم در دولت اوکرایین و حمایت از حقوق اقلیت روسی زبان اوکرایین میداند، انگلستان و غرب آنرا اشغال همه جانبهٔ نظامی اوکرایین دانسته سر آغاز هجوم روسیه به اروپای غربی دانسته و برای مقابله با آن تا کنون به تایید رییس جمهور دونالد ترمپ با ارسال 450 ملیارد دالر کمک نظامی و غیر نظامی به اوکرایین اقدام کرده اند.
- جاسوسی: هر دو کشور سابقه جاسوسی از یکدیگر را دارند که منجر به بی اعتمادی شده است.
- ارزش های مختلف: از نظر انگلیسیها نظام سیاسی اقتدارگراتر روسیه و سابقه حقوق بشر به طور قابل توجهی با ارزش های دموکراتیک بریتانیا متفاوت است.
- از نظر تاریخی و در حال حاضر، غرب، به خصوصبریتانیا ، یک روسیه قوی و پیشرفته را مانع پروگرامهای تسلط جهانی خود می‌دانند.
- روسیه به عنوان منبع ارزان انرژی و مواد معدنی: غرب، به خصوص بریتانیا، روسیه را یک کشور عقب مانده با منبع ارزان انرژی و منابع معدنی و بازاربرای محصولات صنعتی خود می دانند.
- محصولات صنعتی روسیه به عنوان یک تهدید: اروپایی ها همواره کوشیده اند که محصولات صنعتی روسیه با قیمت های رقابتی مساعدرقابتی مانند موترها، لاریها ها، طیارات و هلیکوپترها به بازارهای اروپایی سرازیر نشوند.
به طور خلاصه، خصومت غرب به خصوص بریتانیا، با روسیه ریشه در درگیری‌های تاریخی، جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی متفاوت و جهان‌بینی‌های متضاد دارد.
توجه به این نکته ضروری است که همه مردم بریتانیا دیدگاه منفی نسبت به روسیه ندارند و روابط فرهنگی و تاریخی بین دو کشور وجود دارد. با این حال، تاریخ پیچیده و تنش‌های ژئوپلیتیکی در حال انجام به تیرگی روابط کمک میکند. منابع زیادی نشان می‌دهند که دشمنی غرب، به خصوص انگلیس، با روسیه ناشی از عوامل مختلف تاریخی و ژئوپلیتیکی است.