12 جنوری 2016

مذاکرات صلح «چهار جانبه» میان افغانستان و پاکستان با حضور نمایندگان ایالات متحدۀ امریکا و چین چنانچه از قبل اعلان گردیده بود، روز دوشنبه 11 جنوری 2016 در اسلام آباد آغاز و خاتمه یافت. مراجع مسوول دولت افغانستان در رابطه به اهداف و مسایل مورد بحث درین اجلاس، از قبل مسایلی را در مطبوعات مطرح و یا در حواشی آن صحبت نموده بودند.

اکنون که اجلاس متذکره ختم گردیده، ضرور است در بارۀ این دو سوال باندیشیم که:

ـ آیا هیئت نمایندگی افغانستان توانسته اند اهداف و خواسته های شان را درین اجلاس مطرح و مذاکرات را در استقامت این اهداف سمت دهند؟.

ـ آیا گرک باران دیدۀ چون سرتاج عزیز در رأس هیئت نمایندگی پاکستان، نتوانسته چون روبای محیل فضای مذاکرات را اشغال و دپلومات جوان ما جناب حکمت خلیل کرزی را با جیب های پر از چارمغزهای پوچ دوباره به وطن بفرستد؟.

برای پاسخ به سوالات فوق، اینک فشردۀ اهداف و خواستهای رهبری دولت افغانستان را که درمورد نشست مذکور با مطبوعات مطرح نموده اند و هچنان مسایلی را مرور مینماائیم که سرتاج عزیز در بیانیه افتتاحیۀ جلسۀ متذکره و یا در حواشی آن جلسه با مطبوعات مطرح نموده اند:

الف :اهداف و خواسته های مطرح شده از جانب رهبری دولت افغانستان:

1 ـ رئیس جمهور اشرف غنی طی صحبت های خود، بخصوص طی بیانیۀ اخیر خویش در شهر جلال آباد ـ که بطور اختصاصی در آستانۀ تدویر جلسۀ اسلام اباد سازماندهی گردیده بود ـ مسایل مربوط به عدم معامله روی ارزشهای دموکراتیک قانون اساسی، منجمله حقوق زنان را بمثابه پیش شرط ها مطرح و در عین حال روی «کوبیدن» گروهای مصالحه ناپذیر تأکید بعمل آورده بود.

2 ـ ظفر هاشمی سرپرست دفتر سخنگوی رئیس جمهور افغانستان طی روزهای اخیر به رسانه های گروهی در زمینه اهداف و خواسته های طرف افغانی این مذاکرات مطرح نموده بود که:

ـ ترتیب «نقشۀ راه» رسیدن به صلح.

ـ آغاز فوری گفتگوهای مستقیم میان دولت افغانستان با نمایندگان گروه طالبان.

ـ از اهداف اصلی دولت درین نشست، توافق برسر «مکانیزم تثبیت» است که بر اساس آن تعهد هایی که پاکستان در راستای صلح افغانستان میدهد، از سوی یک کشور سوم تثبیت (تضمین) شود.

ـ دولت افغانستان در تلاش است تا گفتگوهای صلح با سرعت بیشتری انجام شود و تا پایان ماه جنوری گروه های مسلح ای که حاضر به شرکت در مذاکرات صلح هستند از گروه های آشتی ناپذیر تفکیک شوند.

3 ـ جاوید فیصل سخنگوی رئیس اجرائیۀ افغانستان:

روز یک شنبه با اظهار اینکه پاکستان به قطع منابع مالی جنگجویان طالب موافقت کرده است؛ گفت: پاکستان لست طالبانی را ارایه خواهد کرد که بخاطر جنگ چهارده ساله به گفتگو با حکومت افغانستان حاضر اند.

ب: مواضع رهبری پاکستان که در بیانیۀ افتتاحیه و حواشی اجلاس اسلام آباد، عموماً توسط سرتاج عزیز مشاور امور خارجی صدراعظم پاکستان منعکس گردیده اند در:

ـ بحث های این نشست بر «ارزیابی واقعی» از فرصت ها برای صلح در افغانستان متمرکز گردد.

ـ امکاناتی تشخیص داده شود که به ایجاد فضای مناسب برای گفتگوهای صلح مبتنی بر اهداف مشترک و کاستن از خشونت هایی که در افغانستان وجود دارد، کمک کند.

ـ سرتاج عزیز در مورد خوشبینی پیش از وقت هوشدار داده و بر ضرورت «ایجاد اعتماد» برای پیوستن طالبان به روند مذاکرات صلح تاکید کرده است.

ـ آقای عزیز در بیانیۀ افتتاحیه نشست امروز گفت که کشورش آمادۀ «تلاش جدی» برای برقراری صلح پایدار و دایمی در افغانستان است. او از کشورهای اشتراک کننده خواست تا برای تشویق طالبان به پیوستن به مذکرات صلح، مشوق هایی به این گروه داده شود. آقای عزیز همچنین گفت که گفتگوهای صلح باید«انعطاف پذیری و چند مرحله یی » باشد و درین روند از تعیین اهداف غیر واقعبینانه و ضرب الاجل خود داری شود.

ـ سرتاج عزیز :«مهم اینست که برای آغاز پروسۀ گفتگوها پیش شرط ها که به نظر ما غیر مؤثر است، برداشته شود و تهدید حمله بالای گروه هایی که گفتگو نمی کنند، نمیتواند گفتگو را بالای همه گروه ها تحمیل کند.

ـسرتاج عزیز:«هدف ابتدایی پروسۀ صلح ایجاد شرایطی است که گروه های طالبان را به میز مذاکرۀ صلح بکشاند و به آنها انگیزه بدهد تا به دوری از خشونت متقاعد گردند.

ـ سرتاج عزیز: در آیندۀ نزدیگ پیشرفت های بزرگ غیر محتمل است.

ـسرتاج عزیز: آوردن طالبان به میز مذاکرات صلح کار پیچیده یی است.

ـ سرتاج عزیز به آژانس خبری فرانس پرس: احتمال اعلان شکست بن بست موجود را در آیندۀ نزدیک نمیتوان انتظار داشت.

ـ سرتاج عزیز به فرانس پرس: بادرنظرداشت حساسیت کار گروپی، تا حد ممکن باید تلاشهای این اجلاس از انعکاس در مطبوعات دور نگهداشته شود.

ـ سرتاج عزیز به آژانس خبری اسوشتید پرس:«حتی در بهترین موقع هم، طالبان به حرف های ما گوش نداده اند.

با جمعبندی و نتیجه گیری از مواضع فوق الذکر دولت پاکستان، مشهود است که رهبری آن کشور نه تنها خواسته های جانب افغانستان را جواب نه گفته و حتی اکثراً رد نموده اند، بلکه نشان داده اند که بدون نیت صادقانه و صرفنظر از اهداف استراتيژیک خصمانۀ شان علیه افغانستان، در یک وضعیت نامساعد و تحت فشار به میز مذاکره کشانده شده اند. زیرا در وضعیت موجود رهبری پاکستان:

ـ از یک طرف تحت فشار دولت چین و احتمالاً ایالات متحدۀ امریکا به حضور در مذاکرات صلح پیرامون افغانستان تن داده و

ـ از جانب دیگر فشارهای دولت عربستان سعودی مبنی بر موضعگیری در کنار این کشور علیه ایران، پاکستان را در وضعیتی بدی قرار داده است.

حالت دوگانۀ فوق تداوم کمک های بزرگ و حیاتی این سه کشور تمویل کنندۀ پاکستان را با سوال جدی مواجه نموده است. بنابرین پاکستان از یک طرف نمیخواهد کمک های متذکره را از دست دهد و از جانب دیگر از اهداف استراتژیک ضد افغانی خویش دست بردار نیست، بنابرین در مذاکرات صلح با افغانستان به دفع الوقت پرداخته، خواسته روند مذاکرات را طولانی سازد تا فضای موجود ناشی از مبرمیت فشارهای متذکره تغییر یافته و به مصاف ضد افغانی خود باز گردد. در حالیکه دولت افغانستان می باید از وضعیت کنونی حد اکثر استفاده را بعمل آورد تا پاکستان را در تنگنای وضع موجود به عقب نشینی واداشته، مواضع پاکستان در اجلاس کنونی و سایر مسایل را هم بوسیلۀ دستگاه دپلوماسی و هم توسط نظام تبلیغاتی خویش، علیه پاکستان و بخاطر تجرید بیشتر آن مورد استفاده قرار دهد