محترم عبدالصمد ازهر

دو تا سخن از میان صدها تا 

در مورد امضای توافقنامه صلح طالبان و امریکا در دوحه به تاریخ دهم حوت ۱۳۹۸خ برابر با ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ع، حرف های زیاد قابل گفتن وجود دارند؛ اما علی العجاله بر دو نقطه تمرکز می کنم:

مو ضوع رهایی زندانیان، در دو سند – موافقتنامه امریکا و طالبان و اعلامیه مشترک کابل و واشنگتن برای رسیدن به صلح در افغانستان - احکام متفاوتی دارند. در سند امضا شده با طالبان، صراحت وجود دارد که پنج هزار زندانی طالب در آغاز مذاکرات افغانی در ۲۰ حوت، رها می شوند؛ و در اعلامیه مشترک، ذکر شده است که جانب امریکا در کار با جانب افغانستان، این امر را تسهیل می بخشد و کدام تاریخی نیز برای آن تعیین نکرده اند.

در حالی که در موافقتنامه با طالبان، در قسمتی از بخش اول، تاریخ رهایی زندانیان، دهم مارچ برابر با روز آغاز مذاکرات بین افغانی، ثبت شده است.

“1. The United States is committed to start immediately to work with all relevant sides on a plan to expeditiously release combat and political prisoners as a confidence building measure with the coordination and approval of all relevant sides. Up to five thousand (5,000) prisoners of the Islamic Emirate of Afghanistan which is not recognized by the United States as a state and is known as the Taliban and up to one thousand (1,000) prisoners of the other side will be released by March 10, 2020, the first day of intra-Afghan negotiations,…”

در سند فوق الذکر، بر آزادی بقیه زندانی ها نیز در مدت سه ماه تاکید شده و تصریح گردیده که ایالات متحده اجرایی شدن آن را تعهد می کند (در حالی که این صلاحیت حکومت افغانستان است.)

اما، دربند ۴ بخش دوم اعلامیه امریکا با حکومت افغانستان چنین آمده است:

“به منظور ایجاد شرایط مناسب برای رسیدن به یک توافق سیاسی و دستیابی به آتش ‌بس دائمی و پایدار، جمهوری اسلامی افغانستان در گفتگوها با نمایندگان طالبان بالای اقداماتی جهت اعتماد سازی اشتراک خواهد کرد که توسط ایالات متحده، تسهیل می ‌گردد. این گفتگوها شامل تشخیص عملی بودن آغاز آزادسازی تعداد قابل توجهی از زندانیان هر دو جانب می ‌گردد. ایالات متحده و جمهوری اسلامی افغانستان از کمیته جهانی صلیب سرخ به منظور حمایت از این گفتگوها درخواست کمک خواهد نمود.”

دلیل این دو گانه گی، به احتمال قوی، اصرار هر دو جانب – طالبان و حکومت افغانستان – بر مواضع شان بوده می تواند. طالبان آغاز مذاکرات را مشروط به رهایی زندانیان و حکومت افغانستان رهایی زندانیان را مشروط به آغاز مذاکرات کرده اند و آقای خلیل زاد راه حل را در همین دانسته که متن اعلامیه کابل برابر با خواست حکومت افغانی و متن موافقتنامه با طالبان برابر با خواست طالبان، تنظیم شود و الا بلا به گردن دو جانب متخاصم انداخته شود. در حقیقت خلیل زاد بعد از ده دور مذاکرات و صرف ۱۷ ماه، فقط بر دو ماده نخستین آجندا – کشیدن نیروهای امریکایی از افغانستان و تضمین عدم استفاده خاک افغانستان از سوی دهشت افگنان علیه امریکا و متحدانش - تمرکز کرده و به موافقه رسیده است. ماده سوم و چهارم -آتش بس دایمی و آغاز مذاکرات طالبان با حکومت افغانستان – در محور مذاکرات قرار نداشته بنا بران پیشرفتی دران عاید نشده و به همین دلیل و به خاطر به هم مربوط بودن آن دو، با لنگش مواجه می باشند.

نقطه ی دومی که ذهنم را مشغول و در آخر به استنتاجی رساند این بود که اکنون بعد از پیروزی خلیل زاد در انجام وظیفه ی سپردهه شده از جانب ترمپ، چه پاداشی انتظارش را خواهد داشت؟

مو صوف با این چندین دور مذاکرات و رفت و برگشت ها به کابل و منطقه در ارتباط مذاکرات صلح، ملاقات ها و راز و نیازها با گروه قدرت چکیده از بن اول، بذل مساعی جمیله میان عبدالله و غنی، متقاعد ساختن غنی برای به تاخیر انداختن مراسم تحلیف از طریق پیام دونالد ترمپ، یک شخصیت فعال و کامیاب تشخیص شده، با در نظر داشت سوابق کاری وی از مذاکرات و تصامیم بن تا حکومت موقت، دوران سفارتش در کابل و سپس در بغداد، یک متخصص کاری و باری در امور افغانستان و منطقه شناخته می شود.
روی همین دلایل، تصور می کنم رییس جمهور ترمپ او را بار دیگر به حیث سفیر با صلاحیت در افغانستان عز تقرر خواهد داد.

برای تقویت این تصورم یک دلیل دیگر هم دارم. سفیر سابق جان بوس ( یا جان باز خان) بنا بر فشار غنی یا هر دلیل دیگر رفت ولی به جایش بعد از سپری شدن مدتی یک شارژدافیر منصوب شد. تصور من از تعیین شارژدافیر این بود که ترمپ بر غنی قهر است و در یک اکت دپلوماتیک سطح روابط سیاسی ایالات متحده با جمهوری اسلامی افغانستان را تنزل داده است. اما اکنون، تصورم اینست که این پست را برای خلیل زاد نگه داشته تا بتواند در این مقام، مساعی جمیله اش (!) را در مراحل بعدی پروسه صلح افغانی، ادامه دهد.

استخاره نیست دوستان، صغرا و کبرا مرا همین جا آورده است.

تا بار دیگر و نقاط بیشتر!

اول مارچ ۲۰۲۰
۱۱ حوت ۱۳۹۸