واخـــــان
طی هفته اخیر سال عیسوی توسط شبکه های خبر رسانی در مورد افواه وجود عساکر پاکستانی در ارتفاعات واخان بحثهای صورت گرفت .
واخان از لحاظ ساحه از بزرگترین ولسوالی های افغانستان میباشد . منطقه کوهستانی و صعب‌العبور بوده ارتفاع بعضی قله ها در انجا تا شش‌هزار متر می‌رسد آنرا بام دنیا هم می‌گویند . ساکنین آن قرغز ها هستند که از لحاظ سهولتهای زندگی از کمترین آن هم برخوردار نیستند .
این منطقه در زمان بازی بزرگ ( قرن نزده ) اهمیت استراتژیک داشت ، در آن زمان هند برتانوی در رقابت با روسها همیشه نگران نفوذ روسها میان پادشاه نشینان گلگت و چترال و هنزه بود .
واخان در آن زمان سه امپراطوری وقت را باهم وصل می‌کرد( هند برتانوی ، چین و روسیه تزاری ) .
برتانوی ها گلگت را بحیث نقطه مساعد برای کنترول هر نوع تحرکات روسها انتخاب کرده بودند و با گذشتاندن خط فرضی دیورند از گردنه بروغیل تا کوههای ملک سیاه در سرحد با ایران قسمت‌های از خاک افغانستان را جدآ کردند . امیر عبدالرحمن خان در تاج التواریخ می‌نگارد که نسبت دوری واخان از کابل اداره آنجا را به هند برتانوی سپرده بود .
باریکه ایکه بدو طرف آن تاجکستان و پاکستان قرار دارد و تا سرزمین چین می‌رسد همان اهمیت استراتژیک قرن نزده اش محفوظ باقیمانده است ، آنوقت که نقطه وصل سه امپراطوری بود حالا نقطه وصل سه قدرت اتمی است (پاکستان ، هند و چین ) است .
در سال ۱۳۴۳ در زمان سلطنت محمد ظاهر شاه چین ، تاجکستان شوروی با افغانستان توافق نمودند تا علایم سرحدی در انحا نصب گردد و ۵ پایه بشکل علایم سرحدی نصب شد .
اهمیت استراتژیک این ساحه در قرن ۳۱ نزد آمریکایی ها بالا گرفت به گفته آقای سید بلال فاطمی یک تحلیلگر سیاسی در سال ۲۰۰۱ چهار سناتور آمریکایی با ترکی الفیصل رئیس استخبارات عربستان سعودی و چند تن از علمای دینی پاکستان به قندهار نزد ملا محمد عمر رفتند و از وی تقاضای سپردن واخان را به آمریکا نمودند اما با جوآب رد ملا محمد عمر مواجه شدند ، با عین تقاضا نزد احمد شاه مسعود رفتند که او هم در مورد با ایشان موافقه نه نمود .
با اشغال افغانستان توسط ناتو و آمریکا، میدان هوایی بگرام می‌توانست بجای واخان نقش استراتژیک برای چین داشته باشد .
اخیرا با شروع تاسیس جاده واخان تا چین پاکستان دست به اقداماتی زد ، یکبار پایه های نشانی سرحدی را بداخل واخان نصب نمود که از طرف مردم محل ویران شد ، بار دیگر افواهات مطبوعاتی پخش نمود که گویا عساکرش در قله های واخان جابجا شده است اما هیچ مرجع رسمی داخلی و خارجی آنرا تایید نکرد .
افواه پراکنی پاکستان بدون کدام مقصد بعدی نیست . آن کشور علاقه دارد اگر بتواند ازین تنگنا خودرا به تاجکستان و از آنجا تا اروپا وصل سازد ، معلوم نیست که در ملاقات رئیس ای. اس . ای . پاکستان با امام علی رحمن در مورد چنین استراتژی بحث شده است یاخیر .
شاید منظور حد اقلی پاکستان در صورت عدم تحقق خواست اول این باشد تا با تکمیل شدن جاده واخان با چین آن کشور خط مواصلاتی تا این شاهراه بکشد و‌خود را به آن وصل سازد ، همچنان تاجکستان تا این راه مواصلاتی نیز اتصال یابد و این تنگنا به چهار راه افغانستان ، پاکستان ، تاجکستان و چین مبدل گردد.
از لحاظ مواصلاتی بی بهره نمی‌باشد اما دسترسی پاکستان به آن درد سر های بعدی برای افغانستان بوده می‌تواند که با در نظر داشت نیات بد ۷۷ ساله پاکستان نسبت به افغانستان توافق احتمالی بان اشتباه بزرگ میباشد.