F
ع. بصیر دهزاد
F
همه پرسی بحیث یکی از فکتور های دموکراسی درون حزبی
F
همانگونه که هر حزب سیاسی در یک مقطع معین سیاسی و سطح معین تکامل روان اجتماعی به وجود میآید، بر مبنای همان ضرورت ها و واقعیت های اجتماعی ساختار درودنی خود را تنظیم مینماید و سیاست و برنامه عمومی خویش را بحیث اهداف نهایی معین میسازد. اصطلاح "اهداف نهائی" نمیتواند برای یک حزب کاربرد دقیق باشد زیرا حزب باید متناسب با تکامل اجتماعی و فکتور های جدید اجتماعی، سیاسی و جو بین المللی اهداف جدید را در کوتاه مدت و درازمدت معین و جز برنامه خویش نماید.
تغیر در ساختار درونی و فرمولبندی و تدوین خطوط فکری یک حزب سیاسی جوهردموکراسی و پذیرش فکتور های جدید است که بدون شک در هنر و پختگی سیاسی و توان تفکر و تحلیل ، بررسی و نتتیجه گیریهای متطقی و مستدل و برامد های سیاسی آن تبلور میابد. این تغیر پذیری متناسب با روان اجتماعی، حزب را در جامعه قابل شناخت و مورد توجه و پذیرش بخصوص حلقات متفکر سیاسی میسازد.
هدف این مقاله در آن است که کدام قدم ها و زمینه های ساده و عملی میتواند حزب را در چند سوال زیر قادر به ارائه جواب سازد:
-کدام شیوه ساختار عملی تشکیلاتی میتواند رابطه اعضا را با رهبری ساده تر، مستقیم تر و عملی تر سازد.
-چگونه میتوان موازی با پروسه ها ماشین فعال حزب را همگام به این پروسه به چرخش درآورد.
-با کدام راه های ساده و عملی میتوان نظر و سیاست روز حزب را فرمولبندی نمود و روند تدوین جهانبینی حزب را شکل داد .
-چگونه میتوان در یک کوتاه مدت به نظریات و آرای اعضای حزب در تنظیم و فورمولبندی ایده های حزبی نایل آمد ، و دها سوالات دیگر که با تجربه جدید میتوان به پاسخ های عملی نایل آمد.
با تکامل ، تجارب و نوسازی احزاب سیاسی و ایجاد خط فاصل با کلاسیک اندیشی که جوابگوی عصر کنونی نمیتوانند باشند، در عصر کنونی شیوه های جدید و کاراتر زمینه ها ی جدید را وسیعن گسترش داده است. دنیای بزرگ مجازی و استفاده وسیع از آن بصورت غیر قابل باور امکانات انتر نتی یکی از برزکترین زمینه های اند که امروز به آن سوالات در یک ثانیه پاسخ میدهند که در سیستم کلاسیک یک ماه هم برایشان کافی نبودند.
احزاب کنونی بخصوص احزاب چپ و ترقی خواه در کشور ما هنوز با شیوه تدویر کنگره های شان باید ،بطور مثال از سه تا پنج سال اعضا را در انتظار " تصامیم مهم" بگذارند که بحث های " نیم روزه " بهیچ صورت جوابگوی آنها نمیباشد. در حالت دومی مشکل است که آرای همه را بدست آورد و آنها را جمعبندی نمود و بلاخره در تنظیم حیات سیاسی حزب دخیل ساخت، از جهت دیگر اینکه اخذ تصامی مهم در محدوده تصامیم تعداد از اعضای قرار میگیرد که نمیتواند بر آنها اصطلاح آرای حزب را گذاشت.سوم اینکه ممکن بعضی از تصامیم کنگره با تغیرات سریع پروسه های سیاسی واجتماعی حتی بعد از گذشت یکسال دیگر قابل تجدید نظر میباشند . اگر زمینه چنین نوسازی و تجدید نظر موکول به کنگره بعدی گردد که اساسنامه آنرا مانند قانون بدون تغیر منجمد ساخته است، پس حزب به ساده گی از پروسه ها عقب میماند و آنچه در عمل نیز بعضن دیده میشود، در عقب فاکت ها و روند ها در حرکت فرسایشی قرار میگیرد. نباید از این واقعیت هم انکار نمود که در این حالت نقد، ارائه پیشنهادات موثر و بکارگیری ابتکارات و ابداعات اعضای حزب نیز در نیمه راه ها باقی مانده و منجمد میشوند و اصل های بازپرس، نظرخواهی و جوابدهی در سطح شعار های زیبا باقی میمانند.
هدف نویسنده همه روی همین نکات نظر متمرکز است که چگونه میتوان خود و سازمان خود را تجدید ساختمان داد وپروسه ها تکامل حزب و ایدیال های حزب را از راه های ساده ، سریع، ممکن ، عملی و متناسب با تغیرات در روان اجتماعی همگام ساخت.
یکی از زمینه های عملی که بدان اشاره گردیند، نظر خواهی ها و مراجعه به آرای اعضای حزب است که میتواند در یک سرعت زمانی جمع آوری و از آنها در تدوین پالیسی های مقطعی و ضروری روز استفاده موثر نمود. البته با چنین نظر خواهی ها رهبری هم میتواند امور کاری و عملی خویش را بهتر انجام دهند.
مراجعه و ارزیابی نظریات عامه حزب و ایجاد فضای باز بررسی و نقد میتواند از یک جهت اعتماد بین رهبری و اعضا را قوی تر میسازد بلکه با بکار گیری شفافیت حزب در تمام عرصه ها در جه رضائیت را بیشتر و از تراکم سوالات جواب نا داد ه شده پیشگیری میگردد.
اعضای یک حزب سیاسی در چنین نظرخواهی ها خود، نظر و آرزو های خود را در تمام تصامیم حزب در میابند ، آن تصامیم مهم که در مورد سرنوشت و آینده سازمان اتخاذ میگردند . این شیوه کار بدون شک انگیزه خوبی میباشد تا هر عضو سازمان حزبی خود در تصامیم و تطبیق آنها احساس مسئولیت مینمایند. این شیوه کار همچنان یک تجربه جدید است تا دیگر نباید صرفنن برای تصامیم قبلن ترتیب شده دست بالا گردد و زمینه تبادل نظر محدود باقی بماند..
هدف دیگر از این همه پر سی ها این است که از این طریق باید فاکت های انتقای و پیشنهادی جمعآوری و تعین اهداف مقطعی درو ن حزبی و سیاست های روز و همچنان بحیث یکی ازاساسات پلان کاری واضیح و عملی استفاده گردد که تبلور از خواست های همه اعضای این سازمان باشد.
مفاد این شیوه های نظر خواهی درآن است که روی یک موضوع خاص متمرکز میگردد که در یک پیشمقدمه هدف و شیوه طرح و یا سوالات توضیح داده میشوند. خواننده ضرورت ندارد جواب و یا انتخاب خویش را با یک توضییح بنویسد بلکه میزان نظر خود را در حلقه کردن یکی از ،بطور مثال از عدد یک الی پنج تبارز میدهد. این بدین مفهوم است که یک پرسشنامه از توضیحات و مقدمه چینی ها اضافی و غیر مرتبط با موضوع پیشگیری مینماید.
شیوه طرح موضوع و یا سوال مربوط به مهارت کاری ترتیب کننده فورم است که تا کدام حد باید موضوعات مورد همه پرسی را واضیح و کوتاه فورمولبندی مینماید تا برای ابراز نظر کننده پیچیده و گیچ کننده نباشد. برای روشن شدن مفاد این روش کاری به مثال زیر توجه گردد.:
انتخابات ریاست جمهوری افغانستان پیش رو است حزب سیاسی باید موقف و نقش خویش را پیرامون موضوع روشن سازد و هم باید نظر همه اعضای حزب را در مورد داشته تا بر بنیاد آن اخد موقعیت نماید. رهبری حزب سیاسی مسئولیت دارد تا در چنین یک تصمیم بزرگ نظر اعضا را نه به شیوه که پیشنهادات در نیمه راه ها جامد و یخ زده گردند بلکه باید به نظریات و آرای حزب تمکین گردد و با اخذ تصامیم در حلقه های کوچک وداع نماید. حزب با این پرسشنامه به جمعآوری آرای حزب نایل میشود تا:
آیا برای حزب موقف اپوزیسیون موثر تر و مفاد بیشتر دارد ؟
آیا حزب عملن داخل کارزار انتخابی گردد؟
آیا حزب میتواند و توانائی آنرا دارد تا در این کارزار کاندید خویش را پیشکش نماید؟
آیا حزب تحت کدام پیش شرط ها داخل ائتلاف ها میتواند گردد.
آیا هدف حزب در چنین کارزار های انتخابی تقویه موضع و جایگاه حزب است و یا توجه به کسب کرسی های دولتی و دها سوال دیگر.
مفاد دیگر این چنین بررسی و نظرخواهی یا همه پرسی درون حزبی در آن است که هر عضو حزب خود وروان خود را در پروسه ها و تصمیمگیری ها در میآبد و با قوتمندی در عقب آن تصامیم قرار میگیرد که خودش با مسئولیت در آنها سهیم بوده است.
بدون شک مفاد دیگر این شیوه کار سبک ساختن بار مسئولیت همه اعضای حزب از شانه های رهبری و تقسیم دوباره
مسئولیت به . اعضا خواهد بود
مطمینن بکار گیری روش های جدید و تجربه کردن آنها میتواند به تکامل و نوسازی حزب و تغیر در شیوه های کلاسیک بیانجامد که خواست و نیاز زمان اند.
امید است احزاب هموند ترقی خواه ، وطندوست و تغیر پذیر این چنین شیوه های کاری جدید و ابتکاری را به تجربه گرفته تا در نقش و کسب جایگاه موثر تر و قویتر اجتماعی در یک پروسه نائل گردند.
با درود ها
اپریل 2019 هالند