کاندید اکادمیسین اعظم سیستانی
آرزو های شاه امان الله برای تعالی افغانستان
شاه امان الله، یکی از روشنفکرترین و وطن پرست ترین شاهان افغانستان بود. او در یک خانواده شاهی مطلق العنان بدنیا آمده بود، ظلم وبی عدالتی وهتاکی پدر خود امیر حبیب الله خان را بر رعایا و درباریان وحتی اهل حرم دربار بشمول مادرخود علیا حضرت سراج الخواتین ملکه رسمی کشور،از نزدیک دیده بود و آزروداشت که اگر روزی به قدرت برسد، برعکس اعمال پدرخود عمل کند وبا مردم و رعایا محشور باشد و به درد دل مردم گوش دهد وحتی المقدور مردم را به حقوق ووجایب شان در قبال وطن واستقلال آگاه سازد. امان الله خان آرزو داشت کارهای بکر وبی سابقه وبی نظیری به نفع ترقی کشور وتعالی مردم انجام بدهد که تا آن روز در وطن سابقه نداشت، منجمله استرداد استقلال وتأمین حقوق زنان وتعمیم معارف عصری در سرتاسر کشور.
پس از بقدرت رسیدن، او به هریک ازاین کارهای بزرگ دست یازید . با جنگ سوم افغان وانگلیس، استقلال کشور را از استعمار انگلیس بدست آورد و افغانستان را در صف ملل آزاد جهان قرارداد وروابط سیاسی وفرهنگی وتجارتی با ممالک خارج برقرار نمود وبا تاسیس مکاتب وتدریس علوم عصری از مرکز تا ولایات ، چراغ علم ومعرفت را در سرتاسرکشور روشن ساخت، و زمینه رفتن به مکتب و بهره ورشدن ازعلم ودانش برای همه اولاد کشورمیسرگردید.
بم
نظور تأمین حقوق زنان به تعلیم وتحصیل آنها توجه نمود ومکاتب زنانه وشفاخان زنانه [مستورات] را تاسیس کرد و مردان وزنان را برای فراگیری علم ودانش تشویق نمود. برای باسواد ساختن کلان سالان کورس هاس سواد آموزی ایجاد واصول وروش خاص سواد آموزی را در کشور تعمیم داد که حتی در ظرف ده روز یک نفر بیسواد خواندن ونوشتن را یاد میگرفت.
امان الله خان برنامه و ریفورم های اجتماعی وفرهنگی زیادی را برای بیرون کشیدن جامعه از عقب ماندگی قرون وسطایی طرح وبه تطبیق آن شروع کرد، اما متاسفانه که با مخالفت روحانیت متنفذ روبرو گردید، که هر اقدام ترقی خواهانه شاه را با بن بست روبرو میکرد وسبب شورشها وبغاوت ها درمقابل ریفورمها میگردید. در رأس این روحانیت متنفذ، حضرت شوربازار(فضل عمرمجددی مشهور به نورالمشایخ]، قرارداشت که هزاران تن مرید سر سپرده ء بیسواد درمیان قبایل پشتون پکتیا بخصوص سلیمانخیل ها مسکون در دوسوی خط دیورند داشت.
این حضرات مطابق خواست انگلیسها تمام برنامه های اصلاحی واجتماعی وفرهنگی شاه امان الله را سبوتاژ میکردند. اینها یک بار قبایل پشتون را درخوست در سال ۱۹۲۴ درمقابل دولت امانی بشورش واداشتند که نیرو وانرژی و بوجه مالی زیاد حکومت را در راه خاموش کردن این شورش به تحلیل برد. و با ردوم درسال ۱۹۲۸ در شینوارننگرهار ودرکوهدامن شمالی شورشهایی را دامن زدند که رژیم امانی را با سقوط مواجه ساخت. شاه که نمیخواست با جنگ خون ریزی برمردم سلنطت کند، کشوررا ترک گفت و درایتالیا پناهندگی اختیارکرد تا بالاخره در۱۹۶۰ درغربت چشم از جهان فرو بست. جنازه اش از ایتالیا به جلال آباد انتقال داده شد ودر جوار مقبره پدرش امیرحبیب الله به خاک سپرده شد.
روحش شاد ویادش گرامی باد
پایان