محترم نعیم سلیمی
منشا، انکشاف و تکامل غریزه ها
احتیاج مادر ایجاد است!
قسمت ششم
نتیجه گیری
۱۶ دلو ۱۴۰۳
در مقدمه این جزوه [ قسمت اول ] یاد آور شدیم تا زمانیکه نیازمندی برای کشف ، اختراع و یا ایجاد چیزی و یا وسیله ای نباشد؛ آن چیز و یا وسیله مورد نظر ایجاد نمی گردد. وضرب المثلی را تذکار دادیم اینکه « تا طفل گریه نکند ، مادر شیر نمی دهد.»؛ این را هم یاد آور شدیم که درک این بیان بسیار ساده وعامیانه است؛ اظهر من الشمس است. ولی آنچه که نزد عده زیادی وضاحت کامل ندارد این است که با تغییر در میتابولیسم بدن طفل [ عدم تمایل به پستان مادر برای مکیدن شیر ] و ادامه این وضعیت منجربه آن می گردد که شیر مادر نیز بخشکد. یعنی که احتیاج مادر ایحاد است و بس .
آنطوریکه در قسمت های بعدی مرور نمودیم؛ با طرح پرسش ها پیرامون انکشاف رفتار های غریزه ای در مورد موجودات زنده؛ ما به موفقیت های مهم و تعین کننده ای دست می یابیم. به گونه مثال زمانیکه دانشمندی بنام Gottlieb تخم گذاری در ماکیان ها و مرغابی را مشاهده نمود[قسمت اول ]؛ می توانست تحقیقاتش را درآنجا متوقف سازد و صاف وپوست کنده این عملیه تخم گذاری را یک رفتار برخاسته از غریزه بداند. ولی او چنین نکرد؛ در عوض او سوال بعدی را پیرامون پروسه ی انکشافی غریزه ها مطرح نمود و موفق به دریافت یافته های دیگری گردید که بنابرآن عوامل غیر آشکاری چون نقش سیستم « ردیابی شنیداری» درزمان بارداری نیز می توانند بالای رفتارهای موجودات حیه تأثیرگذار باشند. و طوریکه درین قسمت ها بررسی نمودیم؛ رفتار های خاص و منحصر بفرد می توانند پیش زمینه های مهارتی را در پروسه های شناختی و ادراکی بوجود بیآورند. در عین حال این را هم آموختیم که چنین رفتار های منحصر بفرد تحت شرایط خاص تجربوی هدایت کننده در چارچوب کانتیکست قابل اتکای ایکولوژیکی انکشاف نموده و دستخوش دگرگونی قرارمی گیرد[ قسمت سوم ].
شرایط خاص تجربوی یکجا با کانتیکست ایکولوژیکی متضمن پروسه ای می باشد که بنام نقش رشد ژنتیکی و یا ontogenetic niche نامیده می شود که یکجا با ژن های والدین در وراثت ژن ها انتقال می یابند. با یک بیان فشرده تر محیط های زیستی در برگیرنده تصوری ست که بر حسب آن دوگانگی های طبیعت – پرورش و پرورش- طبیعت و یا به عبارت دیگر سرشت پرورش یابنده را از قاعده منقلب می سازد.
به عبارت دیگری سرشت های ما اکتسابی و فراگرفتتنی اند تا اینکه ارثی باشند[ قسمت اول]. هیچ یک ازین حالت های که گفته آمد نباید چنین تلقی گردد که گویا رفتار های حیوانی بطور مساوی شکل پذیرو متورق اند. برعکس رفتار ها ازیک تسلسل زنجیره ای از پذیرش بلند اشکال انعطاف پذیری تا بسیارسخت و سفت مقاومت کننده برخورداراند. آنچه را که ما ازلابلای مشاهدات و پژوهش های تازه دانشمندان فراگرفتیم ؛ ترجیجا ما را وامیدارد تا توجه خود را بیشتر برشناخت ادراکی کانتیکست انکشافی و شرایطی که حسب آن رفتار های موجودات زنده کم و بیش انعطاف پذیر می باشند معطوف نمائیم. وبار دیگر زمانیکه ما طرز رفتار مغلق و شگفت انگیزی مانند مهاجرت پرندگان در زمستان و یا رفتار های گله واری گوسفندان و غیره را مشاهده می نمائیم؛ باید سعی کنیم تا چنین رفتار ها را صرفاًغریزه ای ، سیمدوانی شده ، ژنتیکی و یا ذاتی و سرشتی ندانیم. با چنین روش انعطاف پذیرعلمی؛ ما بینش خود را برای فاکتور های بی شماری باز نگهمیداریم که مجسم می سازند ما کیستیم و چیستیم و چرا چنین رفتار هایی را انجام می دهیم.
در یک نتیجه گیری کلی ؛ تا آنجائیکه مربوط به نوع انسان هموسپیانس می گردد؛ دشوار است بگوئیم که ما ازیک شرشت ذاتی مشخص و معینی تغییر ناپذیر برخوردار بوده باشیم.
آنچه که ما را انسان می سازد همانا ارزش های مشترک و یا اشتراکی انسانی ماست[قسمت پنجم]. و آنچه که انسان را گرگ انسان می سازد؛ نه ارزش های مشترک ما ؛ بلکه مالکیت خصوصی و طبقات اجتماعی ست[ قسمت چهارم] که باید علیه آن مباززه نمود!
پایان
برای خوانش تمامی قسمت های این جزوه؛ بالای لینک های پائین کلیک کنید:
.....
فهرست منابع درین جزوه :
1ــ غریزه[روانشناسی] هم ارز «Instinct »؛ منبع:گروه واژه گزینی ، جواد میرشکاری ، ویراستار. دفتر سیزدهم فرهنک واژه های مصوب فرهنگستان.تهران:انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
2 ــ یونگ، خدایان و انسان مدرن. آنتونیو مورنو، ترجمه داریوش مهرجویی. از مجموعه فلسفه امروز، نشر مرکز. صفحه31 .
3-کارل مارکس «فقر فلسفه»، کلیات مارکس و انگلس ، لاورنس و ویشهارت، صفحه 192 .
4-کارل مارکس ، جلد اول سرمایه ، موسسه نشراتی پینگوین، 1990، صفحه 133 .
5-Bateson P. The corps of a wearisome debate. Science. 2002; 297:2212.Google Scholar
6-Lorenz KZ. The evolution of behavior.Sci Am.1958;199:67-74.doi:10.1038/scientificamerican1258-67.passim.(DOI)(PubMed)Google Scholar
7-Burtt E.H,Hailman jp.Head-Scractching among North American Wood-Warblers(Prulidae) Ibis.1978;120:153-170.Google Scholars
8- Burth EH, Bitterbaum EJ, Hailman JP.Head –Scratching Method in Swallows Depends on behavioral Context. Wilson Blulletin. 1988; 100;679-682. Google Scholar
9-Hailman JP.How an instinct is learned. Scientific American.1969; 221:98-106.Google Scholar
10-Oyama S.Griffits PE,Gray RD.Cycles of Contingency:Developmental Systems and Evolution.MIT press; Cambridge: 2003. Google Scholars
11-Gottlieb G. Synthesizing Nature-Nurture:Prenatal Roots of Instinctive Behavior.Lawrence Erlbaum; Mahwah, NJ : 1997.Google Scholar
12-Johnston TD,Edwards L.Genes,interactions, and the development of behavior. Psychol Rev.2002;109:26-34.doi: 10.1037/0033-295x.109.1.26. (DOI)(PubMed) Google Scholar
13- Bulhuis JJ,Honey RC.Imprinting, learning and development: from behavior to brain and back. Trends Neurosci. 1998:21:306-311.doi:10.1016/s0166-2236(98)01258-2.(DOI)(PubMed) Google Scholar
14-Johnson MH,Senju A, Tomalski P.The two-process theory of face processing:modifications based on two decades of data from infants and adults.Neurosci Biobehav Rev.2015;50:169-179.doi:10.1016/j.neubiorev.2014.10.009.(DOI)(PubMed) Google Scholar
15-Ronca AE,Fritzsch B, Bruce LL,Alberts JR. Orbital spaceflight during pregnancy shapes function of mammalian vestibular system. Behav Neurosci.2008;122:224-232.doi:10.1037/0735-7044.122.1.224.(DOI)(PMC free article)(PubMed) Google Scholar
16-Blumberg M.Freaks of Nature: What Anomalies Tell Us About Development and Evolution.Oxford University Press ; New York: 2009. Google Scholar
Eilam D,Shefer G. The developmental order of bipedal locomotion in the jerboa(Jaculus orientalis):pivoting, creeping,quadrupedalism, and bipedalism.Dev Psychobiol. 1997; 31:137-142.doi:10.1002/(sici)1098-2302(199709)31:2/137::aid-dev6/3.0.co;2-1(DOI)(PubMed)(Google Scholar)
18-Eilam D. Postnatal development of body architecture and gait in several rodents species. J Exp Biol.1997;200:1339-1350.doi:10.1242/jeb200.9.1339.(DOI)(PubMed) Google Scholar
19-West MJ.King AP.Settling Nature and Nurture into an Ontogenic Niche. Developmental Psychobiology.1987;20:549-562.doi:10.1002/dev.420200508(DOI)
(PubMed) Google Scholar
20-Hall WG,Arnold HM, Myers KP. The Acquisition of an appetite. Psychological Science.2000;11:101-105.doi:10.1111/1467-9280.00223.(DOI)(PubMed)Google Scholar
21-Bateson P, Gluckman P. Plasticity, Robustness, Development and Evolution. Cambridge University Press; Cambridge: 2011. Google Scholar
22-Johnston TD. The Persistence of Dichotomies in the Study of Behavioral Development. Developmental Review. 1987; 7:149-182.Google Scholar